O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

23.4.
 
SNMP va CMIP protokoli, boshqaruv maʼlumotlar bazalari (MIB) 
SNMP (Simple Network Management Protocol) – bu TCP/UDP arxitekturasiga 
asoslangan IP-tarmoqlarda qurilmalarni boshqarish uchun standart Internet 
protokoli. SNMP protokolini qo‘llab-quvvatlaydigan qurilmalarga marshrutizator, 
kommutator, server, ishchi stantsiya, printer, modem va boshqalar kiradi. Protokol 
odatda tarmoqni boshqarish tizimlarida administratorning eʼtiborini talab qiladigan 
hollarda tarmoqqa ulangan qurilmalarni kuzatish uchun ishlatiladi. U tarmoq 
boshqaruvi uchun standartlar to‘plamidan, jumladan, amaliy pog‘ona protokoli, 
maʼlumotlar bazasi sxemasi va maʼlumotlar obyektlari to‘plamidan iborat. 

---

225 
SNMP tarmoq qurilmalari va protokolni qo‘llab-quvvatlovchi serverlardan har 
xil turdagi maʼlumotlarni yig‘ish imkonini beradi. Tarmoq qurilmalar uchun bu 
odatda qurilma interfeysi holatlari va maʼlumot uzatish tezligini kuzatishni 
anglatadi. Shuningdek ushbu protokol yordamida apparat taʼminotining holatini, 
jumladan, quvvat manbalari, ventilyatorlar, xotiradan foydalanish va boshqalarni 
kuzatish mumkin (23.4-rasm). 
SNMP yordamida bir yoki bir nechta boshqaruv kompyuterlari tarmoqdagi 
xostlar yoki qurilmalar guruhini kuzatadi yoki boshqaradi. Har bir boshqariladigan 
tizimda SNMP orqali boshqaruv kompyuteriga maʼlumot yuboradigan agent deb 
nomladigan doimiy ishlaydigan dastur mavjud. 
SNMP protokoli bilan boshqariladigan tarmoqlar uchta asosiy komponentdan 
iborat: 
1.
Boshqariladigan qurilma; 
2.
Agent – boshqariladigan qurilmada yoki boshqariladigan qurilmaning 
boshqaruv interfeysiga ulangan qurilmada ishlaydigan dastur; 
3.
Tarmoqni boshqarish tizimi (Network Management System, NMS) – bu 
tarmoq holatini aks ettiruvchi murakkab maʼlumotlar tuzilmasini saqlab turish uchun 
boshqaruv kompyuterlari bilan o‘zaro aloqa qiladigan dasturiy taʼminot.