O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

23.2.
 
Ko‘p funksiyali kabel testerlarining statistikani yig‘ish funksiyalari 
Bu funksiyalar tarmoq segmentlarining soz holatda ekanligini ko‘rsatuvchi eng 
muhim parametrlarning o‘zgarishini real vaqtda kuzatishga imkon beradi. Statistik 
maʼlumotlar odatda turli guruhlar uchun turli xil darajada detallashtirilgan holda 
yig‘iladi. 
Tarmoq statistikasi 
Bu guruh eng muhim statistikani o‘z ichiga oladi – segmentdan foydalanish 
koeffisienti (yuklmasi), kolliziya miqdori, xatolar miqdori va ommaviy trafik 
miqdori. Agar bu ko‘rsatkichlar maʼlum chegaradan oshsa, birinchi navbatda, ular 
ko‘p funksiyali qurilma ulangan tarmoq segmentidagi muammolarni ko‘rsatadi. 
Noto‘g‘ri kadrlar statistikasi 
Bu xususiyat maʼlum bir texnologiya uchun har xil turdagi xato kadrlarni 
kuzatish imkonini beradi. Masalan, Ethernet quyidagi turdagi xato kadrlar bilan 
tavsiflanadi: 

Qisqa kadrlar
(Short frames). Bu ruxsat etilgan uzunlikdan kam, yaʼni 64 
baytdan kam bo‘lgan kadrlar. Baʼzida bu turdagi kadrlar ikkita sinfga bo‘linadi: 
faqat to‘g‘ri nazorat summasi bo‘lgan qisqa kadrlar (short) va to‘g‘ri nazorat 
summasi bo‘lmagan kadrlar (runts). Qisqa kadrlarning eng ko‘p sabablari noto‘g‘ri 
tarmoq adapterlari va ularning drayverlari. 

Uzaytirilgan kadrlar
(Jabbers). Bu to‘g‘ri yoki noto‘g‘ri nazorat summasi 
bo‘lgan va ruxsat etilgan qiymatdan yaʼni 1518 baytdan uzunroq bo‘lgan kadrlar. 
Uzaytirilgan kadrlar tarmoq adapterlarining noto‘g‘ri ishlashi natijasida yuzaga 
keladi. 

---

221 
23.3. rasm. Noyafa NF-8601 ko‘p funksiyali kabel testeri 

Noto‘g‘ri nazorat summasi
(Bad FCS) va baytlarni to‘ldirish xatosi 
bo‘lgan normal uzunlikdagi kadrlar. Noto‘g‘ri nazorat summali kadrlar turli 
sabablarga ko‘ra yuzaga keladi: noto‘g‘ri adapterlar, kabeldagi shovqinlar, noto‘g‘ri 
ishlaydigan konsentrator, kommutator, marshrutizator portlar. Hizalanish xatosi har 
doim nazorat yig‘ish xatosi bilan birga keladi, shuning uchun baʼzi trafikni tahlil 
qilish vositalari ikkalasini farqlamaydi.

Arvoh kadrlar
(ghosts) kabeldagi elektromagnit shovqin natijasidir. Ular 
tarmoq adapterlari tomonidan kadr atributining normal boshlanishiga (10101011 
bitlar bilan boshlanmasligi) ega bo‘lmagan kadrlar sifatida qabul qilinadi. Arvohli 

---

222 
kadrlar 72 baytdan uzun, aks holda ular kolliziyalar deb tasniflanadi. Aniqlangan 
arvoh kadrlar soni tarmoq analizatorining ulanish nuqtasiga juda bog‘liq. Ular 
kabeldagi muammolar tufayli kelib chiqadi. Odatdagi tarmoqda xato kadrlarning 
ulushi 0,01%dan oshmasligi kerak, yaʼni 10 000 ta kadrga 1 ta xato kadrdan 
oshmasligi kerak.