O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Geografik jihatdan bir-biridan uzoq bo‘lgan lokal tarmoqlarni bitta 
virtual lokal tarmoqqa birlashtirish.
Masalan, agar biron bir tashkilotning geografik 
jihatdan olis ofislari bo‘lsa, ularning har birida Internetga kirish imkoniga ega lokal 
tarmog‘i bo‘lsa, VPN yordamida ushbu lokal tarmoqlarni mantiqan birlashtirsh 
mumkin, xuddi barcha kompyuterlar bitta ofisda bo‘lgani kabi o‘zaro aloqa qilishi 
mumkin. Bunday tarmoqning resurslari qayerda bo‘lishidan qatʼiy nazar, qaysi 
ofisdan ushbu resurslar talab qilinishidan qatʼiy nazar, ular bilan ishlash yagona 
tartibda amalga oshiriladi. 
Masofadagi kompyuterlarni yagona VPN tarmog‘iga birlashtirish misoli 16.2 
-rasmda ko‘rsatilgan. Bunday holda, 2 ta lokal tarmoq geografik jihatdan ajratilgan 
va Internetga mustaqil ulangan deb taxmin qilinadi. VPN yordamida bu lokal 
tarmoqdagi kompyuterlar yagona virtual xususiy tarmoqqa birlashtirilgan. Barcha 
kompyuterlar orasidagi o‘zaro aloqa, ular bitta tarmoqqa fizik ulanish holatida 
bo‘lgani kabi amalga oshiriladi. 
Internet
LAN 1
LAN 2
Yuboruvchi 
VPN router
Qabul qiluvchi 
VPN router
VPN tunel
16.2-rasm. Masofadagi lokal tarmoq kompyuterlarini yagona virtual tarmoqqa birlashtirishga 
misol 

---

168 
VPN texnologiyalari, ulanishni o‘rnatayotganda, bir tomon server, ikkinchi 
tomon esa mijoz vazifasini bajaradi. Server qismi Windows Server, Linux, 
FreeBSD, maxsus VPN server dasturlari yoki VPN bilan ishlaydigan apparat router 
bo‘lishi mumkin. Mijoz rolida OT, maxsus VPN mijoz dasturlari va qurilmalar 
bo‘lishi mumkin. Masalan, oddiy routerlar. 
VPN OSI modelining kanal, tarmoq va seans pog‘onalarida tashkil etilishi 
mumkin, bu uchun har bir pog‘onada ishlovchi maxsus protokollar qo‘llaniladi.