O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Nazorat savollari 
1.
Hujumlarni aniqlash tizimi deganda nimani tushunasiz? 
2.
Hujumlarni aniqlash tizimlarining tasniflanishi. 
3.
Tarmoq IDS-larning ishlash prinsipi 
4.
Xost IDS-larning ishlash prinsipi 
 
Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar 
1-topshiriq. 
Virtualbox dasturi yordamida yangi virtual kompyuter yaratib 
Snort IPS tizini o’rnating va kerakli sozlamalarni amalga oshiring. 
2-topshiriq. 
Virtualbox dasturi yordamida yangi virtual kompyuter yaratib 
Suricata IPS tizini o’rnating va kerakli sozlamalarni amalga oshiring.
 

---

166 
XVI BOB. VPN xizmati 
VPN (Virtual Private Network) – bu boshqa tarmoq asosida yangi tarmoq 
ulanishlarini yaratishga imkon beradigan texnologiyalarning umumiy nomi. 
Qo‘yilgan masalaga va qo‘llanildagigan protokollarga qarab, VPN "nuqta-nuqta", 
"nuqta-tarmoq", "tarmoq-tarmoq" ulanish turlarini taqdim etadi.
Internet
Bosh ofis
Filial 1
Filial 2
Masofaviy ulangan 
xodimlar
 
16.1-rasm. VPN tarmog‘i 
VPN texnologiyasi quyidagi muammolarni hal qilishga imkon beradi: 
1.
Internet provayder mijozlarining internetga kirishini taʼminlash.
Odatda 
Internet provayderlarining mijozlari internetdan foydalanishi uchun login va parolga 
ega bo‘lishi, ular sarflagan trafik hajmi hisobi yuritilishi, ochiq tarmoq orqali 
yuborilgan maʼlumotlarning xavfsizligi taʼminlanishi kerak bo‘ladi. VPN 
texnologiyalari ushbu shartlarning bajarilishini taʼminlashga, bitta fizik kanal orqali 
ko‘p sonli foydalanuvchilar uchun Internetga qulay va xavfsiz kirishni taʼminlashga 
imkon beradi. 
2.
Kompyuterning masofadagi lokal tarmoqqa ulanishini taʼminlash. 
Masalan, agar sizda ish joyingizda lokal tarmoq bo‘lsa (lokal tarmoq Internetga 
ulangan bo‘lsa), keyin VPN yordamida siz ushbu lokal tarmoqqa kirishga 
uyingizdagi kompyuterni (kompyuter Internetga ulangan bo‘lsa) sozlashingiz 
mumkin. Bu ulanish Internet asosida "ishlaydigan" virtual kanal orqali tashkil 
qilinadi. Masofadagi lokal tarmoqqa ulanish uchun yaratilgan virtual interfeys 

---

167 
kompyuterdagi fizik tarmoq interfeyslaridan mantiqan farq qilmaydi. Kompyuter 
lokal tarmoqning barcha resurslariga va kompyuterlariga kirish imkoniga ega 
bo‘ladi. 
3.