O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

9.5.
 
 POP3 protokoli 
POP3
protokoli
– elektron pochta serveridagi xatlarni o‘qish protokoli. POP3 
bu elektron pochtaga kirish protokoli bo‘lib, markaziy pochta serveridan elektron 
pochta xatlarini yuklab olish uchun ishlatiladi. Mijoz pochta serveridan xatni shaxsiy 
kompyuteriga ko‘chirib olgandan keyin ular serverdan o‘chiriladi. Odatda POP3 
serveri POP3 so‘rovlarini tinglash uchun 110 portidan foydalanadi, ammo xavfsiz 

---

96 
pochta xizmatlarida POP3S yordamida pochta serveriga aloqani o‘rnatish uchun 
TLS yoki SSL protokollaridan foydalaniladi. Bunda ko‘pincha 995 port ishlatiladi, 
aynan qaysi port ishlatilgani umumiy pochta xizmati yo‘riqnomalarida ko‘rsatilgan 
bo‘ladi. 
9.6.
 
IMAP protokoli 
IMAP
– bu elektron pochta serveridagi xatlarni o‘qish uchun amaliy pog‘ona 
protokoli. IMAP protokoli1986 yilda yaratilgan.
U TCP transport protokoliga asoslangan va 143 portdan foydalanadi, IMAPS 
(IMAP SSL orqali) esa 993 portdan foydalanadi.
IMAP foydalanuvchiga pochta serverida joylashgan pochta qutilari bilan 
ishlash uchun keng imkoniyatlar yaratadi. Ushbu protokoldan foydalangan holda 
pochta dasturi serverdagi pochta qutisiga, xuddi pochta qutisi qabul qiluvchining 
kompyuterida joylashgani kabi kirish imkonini beradi. Elektron pochta xatlari bilan 
ishlash uchun xatlarning to‘liq mazmunini serverdan yuklab olish shart emas. 
POP protokolining 1-versiyasida aynan bitta tanlangan xatni pochta serveridan 
yuklab olish imkoni yo‘q edi. Shu uchun IMAP protokoli ishlab chiqiladi. Hozirda 
POP protokolining 3-versiyasida ushbu imkoniyatlar mavjud. IMAP protokolining 
4 versiyasi orqali serverdagi turli xil pochta papkalarida joylashgan xatlarga kirish 
va bir papkadan boshqa papkaga xatlarni ko‘chirish mumkin, POP3 esa faqat bitta 
pochta papkasi bilan ishlaydi.