O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

6.4-rasm. domen nomiga mos IP-adresni aniqlash jarayoni 
DNS so‘rovlari 
iterativ, rekursiv 
va
 teskari 
turlariga bo‘linishi mumkin.
Iterativ so‘rovda
DNS serverdan berilgan xost nomi uchun xost IP-adresini 
aniqlab berish yoki ushbu xostga javobgar DNS server IP-adresini aniqlab berish 
so‘raladi. 

---

73 
Rekursiv so‘rovda
DNS server o‘ziga kelgan so‘rovni qayta ishlash uchun 
boshqa DNS serverlarga murojaat qiladi. Odatda lokal DNS serverlar ushbu 
so‘rovlarni yuboradi. 
Teskari so‘rovda
DNS serverga xost IP-adresi uzatilib, ushbu IP-adresga ega 
xost nomini qaytarish so‘raladi. 
Nazorat savollari 
1.
DNS to‘g‘risida tushuncha bering.
2.
DNS vazifalari nimalardan iborat.
3.
DNS server turlari. 
4.
DNS yozuv turlari. 
5.
DNS so‘rovlari turlari. 
Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar 
1-topshiriq
VirtualBox dasturi yordamida 
dnsser
nomli va 
192.168.1.11
IP manzilli 
virtual kompyuter yarating. Yaratilgan kompyuterga DNS rolini o‘rnating va kerakli 
sozlamalarini amalga oshiring. Yangi domen masalan nuu.uz domeni 192.168. 1.12 
IP bilan kiriting va xizmatning to‘g‘ri ishlayotganini tekshiring. 
 
 
 

---

74 
VII BOB. DHCP xizmati 
7.1.
 
DHCP nima? 
DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) bu tarmoq qurilmalariga IP-
adreslarini avtomatik ravishda tayinlash uchun yaratilgan texnologiya. Ko‘pgina 
tizim administratorlari IP-adreslarni tarmoq kompyuterlariga qo‘lda berish o‘rniga 
DHCP-dan foydalanishni afzal ko‘rishadi. DHCP kompyuterning IP-adresidan 
tashqari tarmoq maskasini, asosiy shlyuz va DNS serverlarini sozlash uchun ham 
ishlatiladi.