O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

OSI modeli pog‘onalari:
1.
amaliy (application);
2.
taqdimot (presentation); 
3.
seans (session); 
4.
transport (transport); 
5.
tarmoq (network); 
6.
kanal (data link); 
7.
fizik (physical). 
Eng yuqori pog‘ona – bu amaliy pog‘ona. Bu pog‘onada dasturlar maʼlumot 
almashadi. Eng quyi pog‘ona esa – fizik pog‘ona. Bu pog‘ona qurilmalar o‘rtasida 
signal almashinuvini taʼminlaydi. Amaliy, taqdimot, seans va transport pog‘onalari 
yuqori pog‘onalar hisoblanadi. Tarmoq, kanal va fizik pog‘onalari quyi pog‘onalar 
hisoblanadi. 
Aloqa kanallari orqali maʼlumot almashinuvi 
maʼlumotning yuqori 
pog‘onadan birin-ketin quyi pog‘onaga uzatish, keyin uni aloqa muhiti orqali qabul 
qiluvchiga uzatish, so‘ng qabul qiluvchi kompyuterida maʼlumotni quyi pog‘onadan 
yuqori pog‘onaga birin-ketin uzatish
orqali amalga oshiriladi.
Uzatuvchi va qabul qiluvchi orasida kerakli moslikni taʼminlash uchun 
kompyuter tarmoqlari arxitekturasining har bir pog‘onasida maxsus standart 
protokollar mavjud. Protokollar bitta pog‘onada turgan, lekin tarmoqning turli xil 
uzellarida joylashgan tarmoq komponentlarining o‘zaro almashinadigan xabarlar 
ketma-ketligi va formatini aniqlaydigan, tartiblangan qoidalar to‘plamini o‘zida 
mujassamlashtiradi. 
Aloqa protokollari dasturiy va apparat vositalar yordamida foydalanilishi 
mumkin. Quyi pog‘ona protokollari odatda dasturiy va apparat vositalar 
kombinatsiyasi shaklida, yuqori pog‘ona protokollari esa faqat dasturiy vositalar 
shaklida qo‘llaniladi. 
Yuboruvchi kompyuterning har bir pog‘onasi qabul qilayotgan kompyuter 
bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri ulanganidek mos pog‘onada bilan o‘zaro aloqa qiladi. 

---

55 
Bunday aloqa