O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Seans pog‘onasi shlyuzi
tashqi tarmoq bilan o‘zaro aloqada 
bo‘lganida ichki tarmoq IP adreslarini o‘girishni taʼminlaydi. Ichki tarmoq adresini 
o‘girish ichki tarmoqdan tashqi tarmoqqa uzatilayotgan barcha paketlarga nisbatan 
amalga oshiriladi. 

---

138 
Seans pog‘onasi shlyuzi
ning kamchiliklari ekranlovchi shlyuz kamchiliklariga
o‘xshaydi, u xabarlar paketlari mazmunini tekshirishni, foydalanuvchilar va 
uzellarni autentifikatsiyalashni taʼminlamaydi hamda lokal tarmoqning boshqa 
xavfsizlik funksiyalarini qo‘llab-quvvatlamaydi. 
Seans pog‘onasi shlyuzi
Ochiq 
tashqi 
tarmoq
Yopiq ichki 
tarmoq
ichki tarmoq 
IP adreslarini 
o‘girish 
Kanal 
pog’onasi 
vositachilari
13.7-rasm. Seans pog‘onasi shlyuzining ishlash sxemasi 
13.9.
 
Amaliy shlyuz 
Amaliy shlyuz 
ekranlovchi shlyuz
deb ham ataladi, OSI modelining amaliy 
va taqdimot pog‘onasida ishlaydi. 
Amaliy shlyuz
ning xavfsizlik funksiyalari 
Seans 
pog‘onasi shlyuzi
kabi vositachilik funktsiyalariga kiradi. Biroq, 
amaliy shlyuz
, 
Seans pog‘onasi shlyuzi
dan farqli o‘laroq, quyidagilarni o‘z ichiga olgan holda 
ko‘proq xavfsizlik funksiyalarini bajarishi mumkin: 

foydalanuvchilarni identifikatsiyalash va autentifikatsiyalash; 

shlyuz orqali uzatiladigan maʼlumotlarning haqiqiyligini tekshirish; 

ichki va tashqi tarmoq resurslariga kirishni cheklash; 

xabar mazmuni bo‘yicha filtrlash va trafikni o‘zgartirish, masalan, 
viruslarni dinamik ravishda skanerlash va maʼlumotlarni shifrlash; 

hodisalarni qayd etish, belgilangan hodisalarga reaksiya ko‘rsatish, qayd 
etilgan hodisalarni tahlil qilish va hisobotlarni shakllantirish; 

tashqi tarmoqdan so‘ralgan maʼlumotlarni keshlash. 
Amaliy shlyuz – bu dasturiy taʼminot vositachilari (ekranlovchi vositalar) 
ishlaydigan universal kompyuter bo‘lib, bir qator amaliy protokol (HTTP, FTP, 
SMTP, NNTP va boshqalar)-larni qo‘llab-quvvatlaydi. (13.8-rasm) 

---

139 
 Amaliy shlyuz
Ochiq tashqi 
tarmoq
Yopiq ichki 
tarmoq
Amaliy 
pog’onadaagi 
ma’lumotlar 
potokini 
filtiratsiyalsh
Veb xizmat vositachisi 
(HTTP)
Fayllarni uzatish xizmati 
vositachisi (FTP)
Elektron pochta xizmati 
vositachisi 
(SMTP,POP3,IMAP4)
Xabarlar xizmati 
vositachisi (NNTP)
Kompyuterni masofadan 
boshqarish xizmati 
vositachisi (Telnet)