O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi mirzo ulug'bek nomidagi o'zbekiston milliy universiteti

grammatik kategoriyalar 
deb ataladi. 
Analitik usul bilan ifodalangan grammatik kategoriyalarda yordamchi vo-
sitalar yoki so'zlar ishtirok etadi. Masalan, o'zbek tilida sifat darajalarining ort-
tirma darajasi juda so'zi yordamida yasaladi: kuchli (oddiy daraja), kuchliroq 
(solishtirma daraja) – sintetik usul bilan juda kuchli (orttirma daraja) – analitik 
usul bilan ifodalangan. Fe'lning o'tgan zamon kategoriyasi o'zbek tilida sintetik 
(U keldi. Men bordim kabi) va analitik (U borib keldi. Men yozib oldim kabi) 
usulda ifodalanishi mumkin. 
Ingliz va nemis tillarida fe'llarning majhul nisbatini va turli o'tgan va kela-
si zamon shakllarini ifodalash uchun analitik usuldagi grammatik kategoriyalar 
juda ko'p qo'llanadi: 

---

- 113 - 
I have gone – Men bordim 
I have been given – Menga berishdi 
She will go – U boradi 
We shall be studying – Biz o'qiyotgan bo'lamiz 
Grammatik kategoriyalarda sintetik va analitik usullardan qaysinisi 
ko'proq ifodalanishiga ko'ra morfologik jihatdan sintetik va analitik tillar farqla-
nadi. Lekin bunday usullar o'rtasida aniq chegara yo'q.
Sintetik va analitik usullar bir tilda mavjud bo'lsa ham, ulardan qaysi biri 
ko'proq qo'llanishiga qarab bir tilni analitik, boshqa birini sintetik til deb tasnif 
qilamiz. Shu jihatdan xitoy, koreys, vyetnam tillari sintetik, ingliz, fransuz, grek, 
bolgar tillari analitik tillar hisoblanadi.