O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi marketing

GLOSSARIY


Alohida shaxslar marketingi (ingl. Celebrity marketing) — konkret shaxslarga nisbatan pozitsiya va xulq-avtorni yaratish, saqlab turish yoki o‘zgartirish uchun kompaniya tomonidan amalga oshiriladigan marketing sa’y-harakatlari. Qoida tariqasida, bunday odamlar mashhur kishilar, siyosiy liderlar, taniqli jamoat arboblaridan iborat.


Ansoff matritsasi — marketing strategiyalari va kompaniyaning umumiy tijorat strategiyalari o‘rtasidagi aloqadorlikni o‘rganishda foydalaniladigan format — to‘rtta yacheykadan iborat bo‘lib, bozor shaffofligi, bozor rivojlanishi, mahsulot rivojlanishi va diversifikatsiya aks etstiriladi.


Benchmarking — oddiy faoliyatning barcha turlarini baholash, o‘lchash va tizimlashtirishda qiyosan olinuvchi samaradorlik, sifat yoki afzallik standartlari. Masalan, ko‘pchilik tashkilotlar uchun bench-marking mijozlar bilan o‘zaro munosabatlarni boshqarish strategiyasining hal qiluvchi konsepsiyalaridan biridir. Mijozlar bilan o‘zaro munosabat-larni boshqarish umumiy ko‘rinishda marketing reklama kampaniyalarini o‘tkazish, sotuv va xizmat ko‘rsatish funksiyalari, shuningdek, benchmarkingni tatbiq etishga yordam beruvchi texnologiyani o‘z ichiga oladi.
Bozor - ma’lum bir tovar yoki xizmat sotuvchi (yetkazib beruvchi) va xaridorni (talab egasi) bir joyda kesishtiruvchi institut yoki mexanizm.
Bozorda brend ulushi (ingl. brand - share) — muayyan davrda muayyan bozorda ma’lum bir mahsulot foizlarda qanday ulushni egallab to‘rganini namoyon etuvchi.
Bozorni segmentlash strategiyasi — bozor segmentlari (iste’molchilar guruhlari) sohasida qaror qabul qilish, marketing rejasini va uning alohida metodlarini ishlab chiqish, tovarlarning raqobatbardoshligini oshirishga mo‘ljallangan marketing faoliyati natijalarini ifodalovchi termin.


Bonus — sotuvchi o‘z mahsulotining narxini xaridor bilan kelishgan holda pasaytirishi (arzonlashtirishi).
395
Brend identligi (brend identity) — aynan mazkur brend iste’molchilar tomonidan aniq-ravshan tanib olinadigan alomatlarning noyob jamlan-masi. Bunday alomatlarga esa tovar atributlari, assotsiatsiyalar (nimagadir o‘xshatish va qiyoslash), munosabat, naf, va’da, vizual yoki dizayn uslubi, brendning asosiy qimmatli jihatlarini ifoda etuvchi alomatlar kiradi.


Brend menejeri (ingl. brand manager) — «mahsulot menejeri», deb ham yuritiladi. Bozorlarda muayyan mahsulot yoki brendni o‘tkazish va sotish uchun mas’ul bo‘lgan menejer yoki rahbar. Brend menejeri majburiyatlari sifatiga istalgan faoliyat konkret brendga nisbatan birlamchi marketing maqsadlarini tariflab berish va tatbiq etishdan tortib to ushbu brend bilan shug‘ullanuvchi jamoaga har kungi rahbarlikni amalga oshirish, mahsulotni qadoqlashdan boshlab to belgilangan foyda ko‘rsatkichlariga erishish va istiqbolda rivojlanish rejalarini amalga oshirishga qaratilgan faoliyat kiradi