O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi marketing

Marketing bo‘yicha qiziqarli faktlar

0. 
   Ko‘pincha kompaniyalar, masalan Hall Mark kompaniyasi tovarlari sotilishini tezlashtirish maqsadida ma’lum bir kelishilgan (belgilangan) davrda ma’lum bir tovarlariga yuqori narx belgilaydi va xaridorlar ushbu tovarlarni qimmat tovar, deb hisoblaydi. Kompaniya biroz vaqt o‘tgandan so‘ng chegirma narx qo‘yadi. Shopogoliklar(tovar sotib olishga ishtiyoqmand odamlar) esa ana shunday chegirmalarni qidirib yuradi va tovarlarni arzon sotib olyapmiz, deb hisoblaydi. Sotish qiyin bo‘lgan tovarlar shu yo‘l orqali sotiladi. Masalan, tovar qiymati 50 $ ni tashkil etsa, maksimal darajada 75 $ deb narx belgilab qo‘yadi va xaridor ushbu qimmat tovarni narxi arzonlashtirilgan, deb hisoblaydi va 50 % chegirmadan so‘ng ulgurji sotadi.
   

0. 
   Kompaniya tovar sotilishini tezlashtirish uchun ma’lum bir vaqt ichida sun’iy defitsit bunyod etib sotiladigan mahsulot hajmini kamaytirilgan miqdorda belgilaydi va narx bir necha baravar ko‘tariladi. Ma’lum belgilangan davr kelgandan so‘ng tovar hajmi ko‘paytiriladi va oldingi narx bilan sotiladi. Bu esa o‘z-o‘zidan tovar xaridining oshishiga olib keladi (masalan, 1 oy belgilanib, shu davr ichida 45000 dona tovar 3$ sotilishi rejalashtirilgan bo‘lsa, ma’lum davrda belgilangan vaqtdan so‘ng 80000 dona tovarni bozorga oldingi arzon narxda 1,5 $ lik narxda chiqaradi, tovar sotilish hajmi ko‘payadi.
   
1. 
   Marketologlar tomonidan supermarketlarda tajriba sinovi o‘tkazilganda aravacha (kard)larni 1,5 baravarga kattalashtirilganligi sababli xarid savati 19,1% ga ko‘tarilgan.
   
2. 
   Kompaniyalar o‘zi ishlab chiqargan mahsulotlarni o‘zaro nisbatda 3 ta tur bilan pozitsiyalaydi.
   

GOLD BRONZA SILVER

0. 
   GOLD – oltin. Maksimal narx. Bu tovar qimmat, omborda yo‘q. Ushbu tovarni kompaniya faqat namuna uchun sotib oladi.
   

378
b) SILVER-kumush. O‘rtacha narx-kompaniyaning o‘zi ishlab chiqargan tovar bo‘lib, xaridor qabul qiladigan narxga ega, bu tovarlar omborda bor. “Bizning tovarni sotib olishadi”shiorida harakat qilinadi.

c) BRONZA-bronza. Juda past narx. Sifatsiz tovar.

0. 
   Supermarketlarda kassa apparatlarini xaridorlar ko‘p tovar sotib oladigan bo‘limlarda, masalan oziq-ovqat mahsulotlari sotiladigan bo‘limlariga yaqin joylarda o‘rnatishadi, chunki xaridorlar kassaga o‘z navbatlari yetib kelgunga qadar yana ayrim tovarlarni qaytib kelib sotib oladilar.
   

0. 
   Supermarketlarda sinalgan tadqiqotlar: yurak urishi ritmidan past, yoqimli musiqa qo‘yilgan joylarda xaridor qayta-qayta aylanib, ayniqsa ayollar musiqa tugagunga qadar bir necha marotaba qaytib kelib, tovarlarni sotib oladilar.
   

0. 
   Supermarket va gipermarketlarning kirish joylariga yaqin joyda yoqimli hidli (masalan, turk kabob, yumshoq jo‘ja, shirin makkajo‘xori) issiq holda tayyorlanib, iste’molchilarni dimog‘iga xushbo‘y hid taratib savdo majmuasidan e’tiborsiz o‘tishga yo‘l qo‘ymaydi.
   

0. 
   Marketologlar Yaponiya baliq do‘konlarida iste’molchilarni xohish-istakarini shunday yaxshi o‘rgandiki, ular(iste’molchilar)ni tirik baliqlarni iste’mol qilishni xush ko‘rishini aniqladilar. Shuning uchun sotuvchilar havzaga tirik, kichik akulani solib qo‘yadilar. Akula 1-2
   

baliqni yeganidan so‘ng qolgan baliqlar jon talvasasida qimirlab harakatda bo‘ladi va iste’molchilar bu tirik(yangi) baliqni xarid qiladi.