O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. E. Mamarajabov, sh sh. Adinayev, R. A. Razzokov kompyuter ta’minoti

2-darajali 
qo`shimcha kesh-
xotira ishlatilishi mumkin, u MP dan tashqarida bosh platada joylashtiriladi va 
sig’imi bir necha megabaytlargacha etishi mumkin.
Tezkor xotira dinamik (Dynamic Random Access Memory — DRAM) yoki 
statik (Static Random Access Memory — SRAM) tipidagi mikrosxemalarda 
qurilishi mumkin. Xotiraning statik tipi sezilarli darajada yuqoriroq tezkorlikka ega, 
lekin dinamik tipga qaraganda ancha qimmatroqdir. SRAM registrli xotiraning 
(MPX va kesh-xotira) asosi hisoblanadi, asosiy xotirada TeSKJK, ning asosini 
odatda DRAM-mikrosxemalar tashkil etadi.
 
MPX mashinaning yuqori tezkorliligini ta’minlash uchun ishlatiladi, negaki 
asosiy xotira (AX) tez harakat qiladigan mikroprotsessorni samarali ishlashi uchun 
kerak bo`lgan ma’lumotlarni qidirish, o`qish va yozish tezligini har doim ham 
ta’minlay olmaydi.
Mikroprotsessorli xotira razryadliligi mashina so`zidan kam bo`lmagan tez 
harakat qiladigan 
registrlardan t
ashkil topgan. Registrlarni soni va razryadliligi turli 
mikroprotsessorlarda turlicha: 8086 MP da 14 ta ikki baytli registrlardan to Pentium 
MP dagi turli uzunlikdagi bir nechta o`nlab registrlargachadir.
 
Ikkinchi bob bo`yicha savol va topshiriqlar 
1.
Mikroprosessorlar haqida asosiy tushunchalar 
2.
Markaziy prosessor, arifmetik – mantiqiy qurilma. 
3.
Berilgan va adreslar shinasi; registrlar; buyruqlar hisoblagichi; 
4.
Kesh xotira, uning vazifalari
5.
Mikroprosessor tarixi va uning turlari
6.
Mikroprosessor ishlab chiqarilish tarixi,

---

117 
7.
Hisoblash sistemasida bir necha parallel prosessorlar. ko’p prosessorli 
kompyyuterlar haqidagi ma’lumot.
8.
Mikroprosessor turlari, Intel, Intel Celeron,
9.
VIA, NVIDIA, Elbrus, Philips, Hitachi, Sun, AMD Athlon va boshqalar. 
10.
Mikroprosessorning tuzilishi. 
11.
Boshqarish qurilmasi, Buyruqlar registri, buyruqlar registri bloki, Operasiyalar 
deshifratori,
12.
Mikrodasturlarni doimiy saqlash qurilmasi (PZU).
13.
Impuls operasiyalar deshifratori,
14.
Berilganlar, adreslar, instruksiyalar, kodli shinalar 
15.
Operativ xotira 
16.
Mikroprosessorli xotira.
17.
Arifmetik mantiqiy qurilma 
18.
Tezkor xotira 
19.
Xotiraning tezkor yacheykalari. Boshqarish sxemasi. 
20.
Registrlar va ularning turlari, vazifalari, tasnifi. 
21.
Umumiy foydalanuvchiga mo’ljallangan registrlar 
22.
Segment registrlari, Xolat va boshqaruv registrlar. 
23.
Testli registrlar 
24.
Pentium mikroprosessorlarida registrlar bloki. 
25.
Segment registrlar, Soprosessor registrlari 
26.
Mikroprosessorning sistemali registrlari