O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Azlarova yengil sanoat texnologiyasi

6.2. Tayyorlov  tsexining asosiy bo‘limlari va ularni loyihalash 
Yengil  sanoat  korxonalari  iste‘mol  tovarlarining  xilma-xil  turlarini  ishlab 
chiqarar  ekan,  bunda  assortimentlarning  tez-tez  o‗zgarib  turishi,  eski  turdagi 
mahsulotlarni yangilari bilan almashinib turishi bilan farq qiladi. 
Yangi  mahsulotlarni  ishlab  chiqarishga  tayyorlash,  bu  ishlab  chiqarishni  
boshqarishdagi  asosiy  vazifalardan  bo‗lib,  ishlab  chiqarishni  tashkil  qilishni  asosiy 
bo‗limini tashkil etadi. 
Ishlab  chiqarishni  texnik  tayyorlash  bu  yangi  modellarni  yaratishdan  tortib,  to 
tayyor  mahsulot  xoliga  kelguncha  kadar  bajariladigan  ishlarni  beto‗xtov  amalga 
oshirish  bilan  bir  qatorda  ularga  bajarishga  sarflangan  vaqtni  kamaytirishni    ham  
hisobga olish kerak bo‗ladi. 
Yangi  mahsulotlarni  ishlab  chiqarishga  tayyorlash  va  uni  ishlab  chiqarishga 
joriy qilish bir qancha ishlarning yig‗indisidan iboratdir. Ilmiy tadqiqot ishlari, yangi 
modelni konstruksiyasini yaratish bo‗yicha ishlar, texnologik jarayonni ishlab chiqish 
va  boshqalar. 
Demak, ishlab chiqarishni texnik tayyorlashni tashkil qilish bu ishlab chiqarishni 
tashkiliy  texnik  darajasini  oshirish,  yangi  buyumlarni  loyihalashtirish  yoki  ishlab 
chiqarilayotgan  mahsulotlarni  modernizatsiya  bilan  bog‗liq  bo‗lgan  ishlarni 
yig‗indisidan iborat. 
Ishlab  chiqarishni  texnik  tashkil  qilishning  mazmuni  va  vazifasi  shu 
korxonaning  tashkiliy,  texnik  rivojlanish  dasturi  asosida  belgilanadi  va  aholining 
talab, ehtiyojlari  hisobga olinadi. 
Yengil sanoat korxonalari  o‗zida ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning xilma-
xilligi, mehnat sarfining  har xilligi, texnik ishlov berishning xilma-xilligi bilan farq 

---

82 
 
qiladi. Bu esa ishlab chiqarishni texnik tayyorlashni tashkil qilish masalalarini ancha 
murakkablashtiradi.  Shuning  uchun  ishlab  chiqarishni  texnik  tayyorlashni  tashkil 
qilish  ishlarini  samaradorligini  oshirish    maqsadida  detallarini  unifikatsiya  qilish, 
standartlashtirish masalalariga katta ahamiyat beradi. 
Unifikatsiya  deganda  ishlab  chiqarishning  texnologik  jarayonini,  mahsulot 
detallarini,  ishlab  chiqarishda  ishlatiladigan  texnik    hujjatlarni  soddalashtirish  yoki 
bir-biriga yakinlashtirish tushuniladi.