O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi «kimyoviy texnologiya» fakulteti

1.4. Birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish qoidalari 
1.
Kuyganda (gorelka alangasida yoki issiq jism ta’sirida) kuygan joyni kaliy per-
manganatning konsentrlangan eritmasi bilan namlash kerak. Kuygan joyni kaliy 
permanganatning kristallari bilan qo‘ng‘ir rang hosil bo‘lguncha ishqalasa ham bo‘ladi. 
Kuyganga qarshi suyuqlik bilan (dori qutidan) paxtani namlab kuygan joyga qo‘yish ham 
mumkin va tezda shifokorga murojaat qilish kerak. Kuchli kuyganda darhol shifokorga 
murojaat qilish kerak. 
2.
Agar yuzga yoki qo‘lga kislota sachrasa, darhol suv bilan, so‘ng choy sodasining 
suyultirilgan eritmasi bilan yuvish kerak. Ishqor to‘kilganda esa silliqligi yo‘qol-guncha suv 
bilan, so‘ngra 2 % li sirka kislotasining eritmasi bilan yuvish kerak. 
3.
Teri yengil kuyganda uni spirt bilan artib, gliserin yoki vazelin surtish kerak. Ko‘proq va 
kattaroq kuygan bo‘lsa kaliy permanganat hamda spirt bilan yuvib maxsus surtish moyi 
(masalan, sulfidin emulsiyasini)ni qo‘llash kerak. 
4.
Brom kuydirgan terini benzol bilan yuvib, keyin natriy tiosulfatning 10 % li 
eritmasi bilan artish kerak. Brom bug‘ini ammiyak hidlash yoki toza havoda na-fas olish bilan 
ketkazish mumkin. 
5.
Kuchli kislotalar bilan kuygan terini ko‘p miqdordagi suv bilan yuvib, keyin sodaning 3 % li 
eritmasi bilan artish lozim. Ishqor kuydirgan terini esa suv bilan yuvib, keyin borat 
kislotasining 1 % li eritmasi bilan neytrallash zarur. 
6.
Ichingizga tasodifan ketib qolgan reaktivni ko‘proq toza suv ichish, agar kislota bo‘lsa choy 
sodasining 2 % li eritmasidan bir stakan ichish tavshiya etiladi. Zahar-langan kishini toza 
havoga olib chiqish, sun’iy nafas oldirish va shifokor chaqirish kerak. 
7.
Probirka, kolba yoki shisha naychadan foydalanganda qo‘lingizni kesib olsangiz, jarohatlangan 
joyni yodning 3 % li eritmasi bilan artib, sterillangan doka bilan bog‘lab qo‘yish kerak. Qon 
ko‘p oqsa vodorod peroksiddan foydalanish hamda zarurat tug‘ilsa, shifokorga murojaat qilish 
zarur. 

---

5