O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi jizzax politexnika instituti

Jag’li maydalagichning shatuni, tirgovich plitasi, harakatlanuvchi jag’i va eksstentrik valini hisoblash asoslari
Shatunni hisoblash: Q_eng.kat=2Q_eng.katNdv.ή/en orqali shatunning kuchlanishi Q_{eng kat} . hisobiga shatun hisobi aniqlanadi. Shatunning maydon kesimi F quyidagi sharoitda aniqlanadi
F=Q_o’r/σr (1)
Tirgovchi platinani hisoblash . Harakatlanuvchi tirgovchi platinaning bo’yi kuchlanishining eng katta o’lchamlari formula
(T_eng.kat=0,64*T_{eng kat}) (7)
yoki
T_{eng kat}=R_{eng kat}h/Lcos (α +δ) (8) orqali aniqlanadi.
Ko’pchilikda maydalagich konstrukstiyalarida tirgovichli plitalar tuzilishi
saqlanadi va shunday bo’ladi. Bu holatda ham hisoblar (7) va (8) formulalar
orqali xuddi shunday olib boriladi. Biroq zaxira mustahkamligi 1,5–2,0 deb
qabul qilinadi. Konstrukstiyalar qatorida tirgovichli plitalar ikki qismdan tashkil
topadi: boltlar bilan birlashtirilgan yoki parchinlab biriktirilgan. Birlashtirish
shunday hisoblar bilan qilinadiki, kuchlanish paydo bo’lishi zahoti hisoblangan
chegaradan oshganda boltlar (parchinlar) qirqilsin.

Harakatlanuvchi jag’ni hisoblash. Harakatlanuvchi jag’ni hisoblash xuddi ikkita tayanchda to’sin, ulardan birining tayanchi sharnirli holatda kuchlar harakati R_{eng kat}.ostida egilishi bo’yicha hisoblanadi.

R_{eng kat}=2Ndvήcosα/n80,585 sn=3,42 Ndvήcosα/sn) (8) va
(R_{eng kat} =Ndv/snήcosα) (9) orqali aniqlanadi.
Jag’li maydalagichning elektrodvigateli quvvatini hisoblash.

Jag’li maydalagichda maydalash jarayonida elektrodvigatelga doimiy ravishda katta og’irlik tushmaydi va u maydalashning ko’chaytirilishiga bog’liqdir. Ishlash jarayonida maydalashning kuchaytirilishi maksimal qiymatga chiqadi, bo’sh holda esa nolga tengdir. Shuningdek, ishlash jarayonida maydalashning kuchaytirilishi doimiy kattalikda bo’lmaydi, ishchi kamerada to’ldirilgan materialning (yumshash) darajasiga va kirayotgan mahsulotning bir xil bo’lmagan qattiqlikdagi alohida bo’laklariga bog’liq holatda unchalik katta bo’lmagan holda tebranadi.

Hozirgi kunda jag’li maydalagichning elektrodvigatelining quvvatini aniqlashning bir necha hisoblash va empirik formulalari ma’lum.
Ish A quyidagi formula bilan aniqlanadi:
A = σ2siq.V / 2E dj, (1)
bu erda: σsiq.– maydalanadigan materialning siqilishdagi chegaraviy
mustahkamligi, n/m²
V – material hajmi,
E – maydalanadigan materialning egilish moduli, n/m²
Hajmni aniqlash (maydalash darajasi hisobga olinganda) quyidagi formula bilan
aniqlanadi:
V = π L / 6 · (D² –d² )ή m³ =3.14*0.9/6*(0.1²-0.02²)= 42,4 m³ (2)
bu erda:
L – maydalash kamerasining uzunligi, m;
D – kirayotgan mahsulot bo’lagining o’lchami, m;
d – tayyor mahsulot bo’lagining o’lchami, m.
η– uzatmaning foydali ish koeffistienti, η =0,85.
(3) formulaga A va V qiymatlarini qo’ysak, quyidagini olamiz
N = σ2siq. π L / 12 E η · (D² –d² ) n vt = 2*25*10³ 0.9/12*0.85(0.1² *0.02² )=
735*10³
Oddiy harakatlanuvchi jag’li maydalagichlarning elektrodvigatel-larining quvvatlari (4) formula orqali aniqlangan. Maydalanadigan materialning mustahkamlik chegarasining siqilish (σsiq.) qiymati 25 MPa deb qabul qilingan. Ushbu materialning sinishdagi mustahkamligi, cho’zilishi va siljishi chegaralari 10-30 MPa dan siqilishdagi mustahkamlik chegarasini tashkil etadi.
Material bo’lagining sinishi jarayonida unga siqilish kuchi ta’sir etadi, shu
tariqa sinish, siljish va cho’zilishni keltirib chiqaruvchi kuch paydo bo’ladi.
Jag’li maydalagichning elektrodvegatel quvvatini aniqlash
Jag’li maydalagichda maydalash jarayonida elektrodvegatelda doimiy ravishta katta og’irlik tushmadi va u maydalashning kuchaytirilishiga bog’liqdir.Ishlash jarayonida maydalashning kuchaytirilishi maksimal qiymatga chiqadi,bo’sh holda esa nolga tengdir.Shuningdek ishlash jarayonida maydalashning kuchaytirilishi doimiy kattalikda bo’lmaydi ishchi kameraga to’ldirilgan materialning darajasiga va kirayotgan mahsulaotning bir xil bo’lmagan qattiqlikda alohida bo’laklarga bog’liq holatda unchalik katta bo’lmagan holda tebranadi.
Hozirgi kunda jag’li maydalagichning elektrodvegatelining quvvati aniqlashning bir necha hisoblash va empirik formulalari ma’lum.
Ish A quyidagi formula bilan aniqlanadi:
A=σ²_siq V/2E dj
Bu yerda :σ_siq – maydalanadigan materialning siqilishdagi chegaraviy mustahkamligi n/m² ,V- material hajmi m³ ,E- maydalanadigan materialning egilish moduli,n/m² . Hajmni aniqlash (maydalash darajasi hisobga olinganda) quyidagi formula bilan aniqlanadi:
V=πL/6*(D² –d² ) m³
bu yerda:L- maydalash kamerasi uzunligi,D-kirayotgan mahsulot bo’lagining o’lchami, m; d- tayyor mahsulot bo’lagining o’lchami,m.
Talab qilingan quvvat quyidagiga teng bo’ladi:
N=An/ήvt
Bu yerda:n- ekssentritik valning aylanish soni, ayl/sek; ή- uzatmaning foydali ish koefsenti, ή=0,85 formulaga quysak quyidagini olamiz :
N=σ²_siqπL/12Eή*(D² –d²)nvt
Oddiy harakatlanuvchi jag’li maydalagichlarning elektro dvegatellarining quvvatlari (50) formula orqali aniqlanganligi 3-jadvalda keltirilgan. Maydalanadigan materialning mustahkamlik chegarasining siqilish (σ_siq) qiymati 250 n/m² qabul qilingan.
3-jadval

Maydalagichning modeli BxL,mm	(50) formula orqali quvvat hisoblanganda , kvt	O’rnatilgan elektrodvigatel quvvati, kvt	Amaldagi quvvatni oshishi hisobi,marta
400x600	103	28	3,68
600x900	300	75	4,0
900x1200	528	100	5,28
1200x1500	945	160	5,9
1500x2100	1660	250	6,65