Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi jizzax davlat pedagogika instituti begbutayev a. E., Yusupov r. M

Yadro - shaffof shisha 
tola
Shisha qobiq
Plastik qobiq
3.8-rasm. Optik tolali kabel 

---

36 
moslamalar va yuqori malakali mutaxassislar kerak. Shuning uchun shisha tolali 
kabellar turli uzunlikda va uchlariga kerakli turdagi razyom oʻmatilgan holda 
savdoga chiqariladi. 
Shisha tolali kabellarda signalni ikkinchi yoʻnalishga ham ayirish imkoni 
boʻlsa ham (buning uchun maxsus 2—8 kanallarga taqsimlovchi moslamalar ishlab 
chiqariladi), odatda, bu kabellarni bir tomonga axborot uzatish uchun ishlatiladi. 
Yaʻni bitta uzatuvchi va bitta qabul qiluvchi qurilma oraligʻida. Har qanday 
taqsimlanish, oqibatda yorugʻlik signalini ilojsiz soʻnishga olib keladi va agarda, 
koʻp kanalga taqsimlanilsa, u holda yorugʻlik tarmoq xirigacha yetib bormasligi 
ham mumkin. Elektr kabeliga qaraganda, shisha tolali kabelning mustahkamligi va 
egiluvchanligi kam (ruhsat etilgan egilish radiusi 10—20 sm atrofmi tashkil etadi). 
Ionlashgan nurlanish ham unga tez taʻsir qiladi, chunki shisha tola shaffofligi 
kamayib, signalning soʻnishi oshib boradi. Haroratning keskin oʻzgarishiga ham 
sezgir, sababi, bunday oʻzgarish taʻsirida shisha tola darz ketishi mumkin. Hozirgi 
vaqtda radiatsiyaga chidamli shishadan optik kabellar ishlab chiqarilmoqda, 
tabiiyki, ulaming narxi qimmatdir. Shisha tolali kabellar, shuningdek, mexanik 
taʻsirga ham sezgir (urilish, ultratovush) bu holatni mikrofon effekti deb ham 
yuritiladi. Bu taʻsimi kamaytirish uchun yumshoq tovush yutuvchi qobiqdan 
foydalaniladi. Shisha tolali kabellami faqat «Yulduz» va «Halqa» topologiyalarda 
qoʻllaniladi. Bu holda hеch qаndаy mоslаsh vа yеrgа ulаsh muаmmоsi mаvjud 
emаs. Kаbеl tаrmоq kоmpyutеrlаrini idеаl rаvishdа gаlvаnik аyirish holatini 
tаminlаydi. Eхtimol kеlаjаkdа kаbеllаrni bu turi elеktr kаbеllаrni siqib chiqаrаdi 
yoki koʻp qismini siqib chiqаrаdi. Plаnеtаmizdа mis zахirаlаri kаmаyib bоrаyapti 
lеkin shishа ishlаb chiqаrish uchun хоm аshyo esа zаruridаn оrtiq.
Оptik tоlаli kаbеllаrda singnallarni uzatishda ikki turdagi yorugʻlik manbasi: