O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax politexnika instituti

Tushirilgan metall
Eritmadagi metall ionlari
Zn^2+	Fe^2+	Sn^2+	Pb^2+	Cu^2+	Ag^+
Zn
Fe
Sn
Pb
Cu
Ag

Eritmaga u yoki boshqa metal plastinkasi tushirilganda shu tuz eritmasidan metal ajralib chiqqan xolida (+) ishorasini, metal ajralib chiqmaganda (-) ishorasini qo‘ying.

Tekshirilgan metallarni ularning qaytaruvchilik faolligini kamayishi tartibida bir qatorga joylashtiring. Ularning normal elektrod potensiallarini ilovadan topib yozing. Tajriba asosida tuzilgan metallar qatori ularning kuchlanish (aktivlik) qatoridagi joylanishiga mos keladimi? Vodorodning normal elektrod potensialini nolga teng deb qabul qiling va uni topilgan metallar qatoriga joylashtiring. Tekshirilgan metallardan qaysi biri suyultirilgan kislota eritmasidan vodorodni siqib chiqaradi?
2-tajriba. Oksidlanish-qaytarilish jarayonlarining yo‘nalishi
Ishning bajarilishi: Oksidlanish-qaytarilish reaksiyasining yo‘nalishini aniqlang:
Sr₂(SO₄)₃ + K₂SO₄ + J₂ + H₂O  K₂Cr₂O₇ + KJ + H₂SO₄
Probirkaga 2-3 tomchi xrom (III) sulfat, kaliy sulfat eritmalaridan soling va unga 1-2 tomchi yodli suv qo‘ying. Yodni rangsizlanishi jarayonida xrom (III) ionlarining oksidlanishi kuzatiladimi?
Boshqa probirkaga bir necha tomchi kaliy bixromat va sulfat kislota erimalaridan soling, keyin 3-4 tomchi kaliy yodid eritmasidan tomizing. Nima uchun eritmada jigarrang hosil bo‘ldi? Bu oksidlanish-qaytarilish reaksiyasi qanday yo‘nalishda boradi?
Sodir bo‘lgan oksidlanish-qaytarilish reaksiyasi uchun yarim oksidlanish va qaytarilish tenglamalarini tuzing. Bu reatsiyani galvanik elementning ish jarayonida sodir bo‘lishini tasavvur qiling. Mos holdagi oksidlanish-qaytarilish potensiallarini (ilovadagi jadval) toping va EYUKni hisoblang. EYUKni musbat qiymatiga e’tibor bering va oksidlangan, xamda yuqori oksidlanish-qaytarilish potensialiga ega bo‘lgan galvanik juft oksidlovchi, qaytarilgan, past potensialli galvanik juft esa - qaytaruvchi ekanligini inobatga oling.
Oksidlanish-qaytarilish potensiallaridan foydalanib quyidagi reaksiya qaysi yo‘nalishda borishini aniqlang:
FeCI₃ + SnCI₂  FeCI₂ + SnCI₄