Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi jizzax davlat pedagogika instituti begbutayev a. E., Yusupov r. M

Asosiy tushunchalar va taʻriflar 
Internet – yer sharining turli burchaklaridagi millionlab hisoblash 
qurilmalarini yagona butunlikka bogʻlovchi, butun dunyo kompyuter tarmogʻi 
boʻlib, quyidagi asosiy vositalardan tashkil topadi: (6.1- rasm.) 
- stol ustida turadigan shaxsiy kompyuterlar, serverlar, PDA, televizorlar, 
mobil kompyuterlar – host tizimlar yoki oxirgi tizimlar; 
- 
Ishchi stansiya
– kompyuter tarmogʻining abonenti bevosita ishlaydigan 
kompyuter; 

---

130 
- 
Server
– bu kompyuter tarmogʻining umumiy masalalarini bajaruvchi va 
ishchi stansiyalarga xizmatlarni taqdim etuvchi kompyuter. 
Host
– bu IP-manzilga ega, Internet tarmogʻiga ulanadigan universal 
nuqtadir. Bu kompyuter boʻlib, u ilovalarni bajaradi va TCP/IP protokolini qoʻllab-
quvvatlovchi, bitta yoki bir nechta foydalanuvchilarga ega boʻladi. Host 
kommunikatsiya tarmogʻining oxirgi nuqtasi sifatida ishlaydi. 
IP-manzil qaydlangan 4 bayt (32 bit) uzunlikka ega. IP-manzilning 
taqdimlanish keng tarqalgan shakli 
toʻrtta raqam
koʻrinishida yozilishidir, xar bir 
bayt qiymatini nuqtalar bilan ajratilgan oʻnli shaklda taqdimlanishidir, masalan: 
128.10.2.30. 
Bu manzil ikkilik formatda ham taqdimlanishi mumkin: 
10000000 00001010 00000010 00011110
Tarmoqdagi IP-manzillarning maksimal soni 2
32
=4 294 967 296 boʻladi. 
Insonga raqamli manzilni eslab qolish ancha mushkuldir, shuning uchun 
nomlarning domen tizimi (DNS) kiritildi, u raqamli Internet – manzilga mos noyob 
domen nom qoʻyiladi.