O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus talim vazirligi jizzax politexnika instituti «Bino va inshootlar Qurilishi»

Texnik erto‘la (texnicheskoe podpole) yoki texnik kanallar – binolarda muhandislik tarmoqlari jihozlarini joylashtirish va o‘tkazish uchun loyihalanadi va qurilishi amalga oshiriladi.

CHordoq – binolarda yuqori qavatlardagi xonalarni tashqi muhit tasiridan saqlash, muhandislik tarmoqlari jihozlarini joylashtirish, omborxona sifatida foydalanish va boshqa maqsadlarni amalga oshirish uchun loyihalanadi va qurilishi amalga oshiriladi.

Turar joy binolarida yuqoridagilardan tashqari kirish qismlarida tambur va kirish shahobchalari, binoga kirish eshiklari ustida peshayvonlar, balkonlar ham loyihalanadi.

Binolarda poydevorlar, devorlar, alohida tayanchlar, orayopma va tom yopmalari asosiy elementlar hisoblanib, binoning bo‘ylama va tik yo‘nalishdagi mustahkamligini taminlovchi asoslari hisoblanadi va ushbu asos binoning konstruktiv sxemasini aniqlab beradi. Bo‘ylama yo‘nalishda joylashgan yuk ko‘taruvchi konstruksiyalarining tik yo‘nalishdagi yuk ko‘taruv konstruksiyalariga ilinish xarakteridan kelib chiqib binolar quyidagi turdagi konstruktiv sxemalar asosida loyihalanadi: bo‘ylama yo‘nalishdagi yuk ko‘taruvchi devorli, ko‘ndalang yo‘nalishdagi yuk ko‘taruvchi devorli, to‘liq bo‘lmagan karkasli va to‘liq karkasli.

Bo‘ylama yo‘nalishdagi yuk ko‘taruvchi devorli va ko‘ndalang yo‘nalishdagi yuk ko‘taruvchi devorli karkassiz konstruktiv sxemalardan asosan mayda o‘lchamli g‘isht-tosh konstruksiyalardan loyihalanuvchi binolarda, yarim karkasli va to‘liq karkasli konstruktiv sxemalardan esa yirik panelli konstruksiyalarga ega bo‘lgan binolarni loyihalashda foydalanish maqsadga muvofiq keladi.