|
Ishlab chiqarishdagi baxtsiz xodisa-ish vaqtida yuz beradigan xodisa.
Kasb kasalligi- kishi organizmiga ish sharoitlarining zararli ta’siri natijasida kelib chiqqa Surinkali changli bronxitlar , titrash kasalligi, har –xil kimyoviy gazlar bilan zaxrlanish,kaslliklardir.
Xavfsizlikni ta’minlashda sistemali tahlit ma’lum samara berishi aniqlangan .Bunda odam mashina sistemasi diqqatga sazovordir.
“ Odam mashina” sistemasi shunday tushiniladiki ular mashina odam –operator yig’indisidan tashkil topgan bo’ladi, qaysiki umehnat faoliyatini ish joyida amalgam oshiradi. Busistemsda mashina debtexnik vositalar yig’indisiga aytiladi. Bulardan odam o’z ish faoliyati va mehnat jarayonida foydalanadi.
Mehnat sharoitining yaxshilanishi ijtimoiy natijalarga –ya’ni mehnatkashlarning so’gligini yaxshilash o’z ishidan mamnunlik darajasini oshirish mehnat intizomini mustahkamlash ishlab chiqarish va jamoat faoliyatini oshirishga olib keladi.
Mehnat muhofazasi talablariga javob bermaydiga biron bir yangi mashina yoki mexanizm ishlab chiqarishga qabul qilinmasligi kerak, shunigdek mehnat muhofazasi talablariga javob bermaydigan biror siex yoki korxona ekspuatsiyaga tushirilmasligi kerak.
Elektr xavfsizligi
Elektr toki organism orqali o’tganda issiqlik, elektolitik va biologik ta’sir ko’rsatadi.
Issiqlik ta’siri badanning ayrim joylarining kuyishi qon tomirlari asab va boshqa to’qimalarning qizishi bilan xarakterlanadi . Elektolitik ta’sir qonning va boshqa organik suyuqliklarning qurishiga va ularning fizik-ximik tarkibining buzilishiga olib keladi.
Elektr tokidan olingan jarohatlarni shartli ravishda mahalliy va umumiy turlarga bo’lish mumkin. Umumiy turini odatda tok urishi deyiladi. Mahalliy turlari organizmning ma’lum qismini elector toki yoki elektor yoyi ta’sirida shikaslanishidir .
Elektr tokidan kuyish badandan tok o’tganda hamda elector yoyi ta’sirida bo’lishi mumkin birinchi holatda jarohat nisbatan yengil o’tadi. Bunda terining qizarishi, pufakchalar paydo bo’lishi kuzatiladi. Elektr yoyi ta’sirida bo’lga kuyish odatda ancha og’ir harakterga ega bo’ladi. Elektr toki ta’sirini bu turlari shikslanishning ikki turini keltirib chiqaradi: elektr toki shkaslanishi va elektor toki urishi.
Elektr toki shkaslanishi bu elektr toki yoyi ta’sir etish natijasida organizmning ayrim joylaridagi to’qimalaring yaqqol shikaslanishidir. Elektr toki shikaslanishining quyidagi turlari farqlanadi.: elektr tokidan kuyish, elekrt izlari, terininh metallanishi va mexanik shkaslanishdir.
Elekrt izlari tok ta’sir etgan odamning tanasi sirtida aniq ko’rinib turadigan kulrang yoki och sariq rangdagi dog’lardir. Izlar. Tirnalishlar kichik jarohatlar, kesiklar, yoki latlar ko’rinishida bo’ladi. Terining shikaslangan qismi qadoq singari qattiqlashib qoladi. Terining metallanishi –elekrt yoyi ta’sirida erigan metall mayday zarralari terining ustki qatlamiga kirib qolishidir.
Bu xodisa, masalan, qisqa tutashuvlarda, kuchlanish ostida bo’lgan ajratgich va rubl’inkalarni tarmoqdan uzayotganda ro’y beradi.
Odam organizmiga elekrt tokining ta’siri qanday oqibatlarga olib kelishiga qarab elektr toki urishini shartli ravishda quyidagi to’tr darajaga ajratish mumkin:
I daraja- odamning mushaklari tortishib qoladi. , ammo xushidan ketmaydi.
II daraja- odamning mushaklari tortishib qoladi, u xushidan ketadi, lekin nafas oladi, yuragi ishlaydi. III- daraja - odamning mushaklari tortishib , yuragining ishlashi yoki nafas olishi buziladi, ( yoki ikkovi baravar ro’y beradi) :
IVdaraja- klinik o’lim yuz beradi, ya’ni nafas olish yoki qon aylanish to’xtaydi.
Birinchi navbatda kislorod etishmaslgi juda sezgir bo’lgan bosh miya qobig’ining ho’jayralari o’la boshlaydi. Ong va tafakkur ana shu hujayralarning faoliyatiga bog’liq. Shu sababli klinik o’limning davom etish vaqti yuraknibng ishlashi va nafas olishn to’xtagan paytdan to bosh miya ho’jayralari o’la boshlaydigan paytga qadar o’tadigan vaqt bilan aniqlanadi. Kop hollarda bu vaqt 4-6 minut, sog’lo9m kishilarda tasodifan elektr toki urishi natijasida o’lganda esa 7-8 minut tashkil etadi. Bialogik ( haqiqiy) o’lim qaytarib bo’lmaydigan hodisa bo’lib bunda organz ho’jayralari va to’qimalari biologik jarayonlar to’xtaydi.
. Yongin xavfsizligi
Yong’in xalq ho’jaligiga moddiy zarar keltiradi.Yong’in bir necha minut yoki soat ichida juda katta miqdorda xalq boyliklarini yondirib kulga aylantiradi. Yong’in vaqtida ajralib chiqadigan tutun, karbonot angidrid va boshqa zararli hid va gazlar ko’p miqdorda atmosferaga ko’tarilib, nafas olish uchun zarur bo’lgan havoning tarkibini buzadi. Bundan tashqari , yong’indan ko’riladigan zararning eng yomoni shuki, unda ko’plab kishilar jarohatlanadi va hatto o’lishi ham mumkin. Bularning hammasi yong’inga qarshi kurash tadbirlarini bu vaqtda paydo bo’ladigan ishlarni xavfsiz bajarish usullari va mehnat muhofazasi bilan birgalikda o’rganishga majbur qiladi. Hozirgi paytda yengil sanoat korxonalarida yonish xavfining kamayishi borasida birmuncha ishlar amalga oshirilgan. Mazkur korhonalarda yong’in chiqish xavfi kamaytirilgan va butunlay xavfsiz ishlaydigan elektr uskunalari qo’llanilmoqda. Yengil sanoat korxonalari bino va inshootlari tarkibidan yonuvchi qurilish materiallari siqib chiqarilmoqda. O’t o’chirishning mexanizatsiyalashgan va avtomatlashgan sistemalari tobora kengroq qo’llanilmoqda.
Respublikamizning har bir fuqarosi jamoat va davlat mulkini ko’z qorachig’iday saqlashi va asrab- avaylashi, uni boyitish haqida qayg’urishi kerak. Shuning uchun korxonalarda yong’inning oldini olish va o’t o’chirish tadbirlari keng jamoatchilikka suyangan holda, sexlardagi har bir ishchining ishtirokida olib boriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
