O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi issn 2181-4732

 

---

 

Innovatsion texnologiyalar №4 (28) 2017 y.
43 
QISHLOQ VA SUV XO’JALIGI / СЕЛЬСКОЕ И ВОДНОЕ ХОЗЯЙСТВО 
шундай вариантини топиш керакки, бунда эксплуатацияга чиқарилган автомобиль паркидан 
фойдаланиш ТМ ни юк ташиш ҳажмига бўлган эҳтиёжи қондиришга, ҳар бир маршрутдаги 
юк жўнатиш (қабул қилиш) имкониятларидан самарали фойдаланишга ва АВни 
маршрутларга рационал тақсимлаш ҳисобига энг кам ташиш ҳаражатларини таъминлашга 
имкон берсин.
Учинчидан, ҳар бир радиал маршрутга тақсимланган АВ сони унинг жўнатиш ёки 
(қабул қилиш) манзилида юк ортиш ёки (тушириш) ни таъминловчи маълум сондаги 
машина-механизмларни вақт мобайнида самарали юклашни таъминлаши лозим. Ҳар бир 

j
маршрутни юк жўнатиш (ёки қабул қилиш) манзилида ортиш-тушириш ишларига жалб 
этилиш мумкин бўлган механизмлар сонлари 


j
j

,...,
2
,
1


нинг дискрет тўплами 
маълум. Тақсимлаш масаласини дискрет табиати шундан иборатки, ҳар бир 

j
маршрутга 
тақсимланувчи АВ сони жўнатиш (қабул қилиш) механизмини ҳар бирини вақт мобайнида 
тўла юклаш мезонидан келиб чиққан ҳолда режалаштирилган автомобиллар сони 
i

га тенг 
бўлиши керак. Масалан, агар манзилда 
1

j

та механизм ишлаётган вариант учун 
тақсимланувчи АВ лари сони 
i
i
j
j
X




)
1
(
га 
2

j

да эса - 
i
i
j
j
X





2
)
2
(
ва ҳоказо 
миқдорларга тенг бўлади. Масалада
1

j

та механизмни кун мобайнида иш билан тўла 
юкловчи автомобиллар сони
i

ни АВ нинг ҳар бир 
i
тури бўйича аниқлаш лозим бўлади. 
Шу туфайли автомобиль паркини радиал маршрутларга тақсимлаш масаласини мумкин 
бўлган ечимларининг элементлари маълум бир дискрет тўпламга тегишли бўлиши лозим.
Туташма манзилга ташиш хизмати радиал маршрутларда амалга оширилади. Мазкур 
маршрутлар ташиш масофаси ошиб бориш тартибида 1,2,3, ва ҳоказо сонлар билан 
рақамлаштирилади. Маршрутлар рақамлари тўпламини
J
билан белгилаймиз.
Режалаштирилаётган ташиш жараёни турли юк кўтарувчанликдаги АВлари томонидан 
амалга оширилади. Автомобилларни турлари юк кўтарувчанлиги ошиб бориш тартибида 
рақамлаштирилган ва мазкур рақамлар тўплами 
I
берилган. Ҳар бир 

j
рақамли радиал 
маршрут учун юк жўнатиш (қабул қилиш) ишларига жалб қилиниши мумкин бўлган техник 
воситалар (машина-механизмлар) нинг сонлари
)
(
j

тўплами


j
j

,...
2
,
1


берилган. 
Маршрутда юк жўнатувчи (ёки қабул қилувчи) 
1

j

та механизм ишлаганда уни кун 
мобайнида самарали юклаш учун ажратилиши лозим бўлган, АВ лари сони 
i

уларни ҳар 
бир 

i
тури учун берилган. Ҳар бир 

j
ташиш маршрутига тақсимланаётган автомобиллар 
сони 
i
j
j
X

ни уларни ҳар бир 

i
тури учун ишлатилаётган автомобил паркидан самарали 
фойдаланиш ва 
маълум

j

сондаги жўнатиш (ёки қабул қилиш) механизмларини 
рационал юклайдиган вариантларда аниқланиши лозим. Бошқача айтганда ҳар бир 

j
маршрутга 
J
j

тақсимланиши мумкин бўлган АВлари сони 
i
j
j
X

берилган 
i
j
j
G

тўпламга 
тегишли бўлиши лозим. Бу тўплам қуйидаги тартибга туширилган матрица кўринишида
берилади: 
i
j
i
j
i
i
i
i
i
j
i
i
i
j
i
i
i
j
i
i
J
i
j
i
j
o
o
x
x
x
x
x
x
x
x
x
X
G
j
j
j
j
j
j





















1
...
1
,...,
...
,...
,...,
,
,...
,
2
1
1
21
11
,
20
10
0
(1) 

---