O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universitetining qo‘qon filiali

3. Elektron qurilmalarni buzilmay ishlashi va ta’mirlanishiga layoqatliligini tavsiflovchi kompleks ko‘rsatkichlar.

Bu gurux ko‘rsatkichlariga quyidagilar kiradi:

1.Tayyorgarlik koeffisenti;
2.Tezkor tayyorgarlik koeffisenti;
3.Texnik foydalanish koeffisenti
Tayyorgarlik koeffisenti (K₁) – rejali xizmat ko‘rsatkichlari oralig‘ida ixtiyoriy tanlangan vaqtda mahsulotni ishga layoqatli holatda bo‘lish extimolligi.
Tezkor tayyorgarlik koeffisenti (-K_t.t) – ixtiyoriy vaqt mobaynida maxsulot vazifani bajarish uchun kerakli vaqt mobaynida buzilmay ishlay olish extimolligi. U.
K_t.l =K_t.tR(t)
Bu yerda R(t) – t vaqt mobaynida buzilmay ishlatish extimolligi.
Texnik foydalanish koeffisenti (K_t.f) ishlashning namlangan vaqti va ishlamay qolgan vaqtini (nosozlikni topish va ta’mirlash) ko‘rsatadi.

bu yerda - mahsulotni jamlangan ishlash vaqti; _tuz – mahsulotni jamlangan ta’mirlanish vaqti; _to – mahsulotga texnik xizmat ko‘rsatishni jamlangan vaqti

Nazorat savollari.

1.Buzilmay ishlash extimollik formulasini ko‘rsating.
2. Buzilish xavfini (intensivligi) aniqlovchi formulani ko‘rsating.
3. Birinchi buzilishgacha bo‘lgan ishlashning o‘rtacha vaqtini aniqlovchi
formulani ko‘rsating.
4. O‘rtacha ishonchlilik darajasi koeffisenti nimaga teng?
5. Buzilish xavfi (intensivligi) ishonchlilikka qanday ta’sir
ko‘rsatadi?


23-MA’RUZA
Elektron asboblar ishonchliligini hisoblash usuli.

Radiodetallar va ulardan yig‘ilgan element asboblar ishonchliligini hisoblashdan mavjud usullari, ularni yig‘ishi bosqichlarida kutish ishonchliliklarni taxminiy baxosini olish imkonini beradi. U ushbu baxolash xisoblash yo‘li bilan olingan ishonchlilikni ommaviy tavsiflarini berilgan tavsiflar bilan taqqoslash imkonini beradi va ularni ishonchlilikni kutilgan qiymatlari bilan mos emasliklariga baxo beradi. Agar xisoblangan ishonchlilik talab qilingandan past bo‘lsa, uni oshirish uchun sxematik talab qilingandan past bo‘lsa, uni oshirish uchun sxematik, konstruktiv yoki texnologik xarakterga ega bo‘lgan choralar ko‘riladi.

Elektron asboblarini barcha element va komponentlari ishonchliligini hisoblash buzilishgacha bo‘lgan umumiy qiymatlar va buzilmay ishlash extimolligini ma’lum buzilishlar intensivligidan aniqlashga olib keladi.

2. 
   Masala.
   

λ=0,002·10^-3 (1/c) ega bo‘lgan rezistorni buzilishigacha o‘rtacha ishlashini T_o‘rt aniqlash
Xisobi: T_o‘rt =1/λ=(1/c) ga ega bo‘lgan rezistorni buzilishigacha o‘rtacha ishlashini T_o‘rt aniqlash.
Xisobi: T_o‘rt=1//λ=1/0,002·10^-3 =5·10^-5 soat
2. Masala 50 soatda
λ=0,05·10^-3 1/soat ga ega bo‘lgan kondensatorini buzilmay ishlash extimolligini aniqlang.
Elektron asboblar hisoblash 2 turga bo‘linadi.
a) Taxminiy (sinovli)
b) to‘la (oxirgi)