O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov

Erish issiqligi va erish bosqichlari.
Zarrachalar erishgacha (ya’ni eritmaning hosil bo‘lishi) erigan moddada ham, erituvchida ham o‘zaro bog‘liq bo‘ladi. Erishning uchta bosqichini ko‘rib o‘tamiz, uning har bir bosqichi entalpiyalarning o‘zgarishi bilan boradi:
1-bosqich. Erigan moddaning zarrachalari bir-biridan ajraladi. Bu bosqich ular orasidagi o‘zaro ta’sirning davomini o‘z ichiga oladi, ya’ni endotermik hisoblanadi;
Erigan modda (agRejatlanish) + issiqlik → erigan modda (ajralgan zarrachalar) ∆H₁˃0
1-bosqich. Erituvchi zarrachalari bir-biridan ajraladi. Bu bosqich o‘zaro ta’sir kuchlarining davomini o‘z ichiga oladi, ya’ni bu ham endotermik hisoblanadi;
Erituvchi (agRejatlangan) + issiqlik → erituvchining alohida zarrachalari ∆H₂˃0
3-bosqich. Erigan modda va erituvchi zarrachalarini bir-biri bilan aralashtirish hisobiga eritma hosil qiladi. Bu bosqich ekzotermik hisoblanadi:
Erigan modda(ajralgan zarrachalar) + erituvchi(ajralgan zarrachalar) → eritma+ issiqlik ∆H₃˂0
Yig‘indi jarayon:
∆H=∆H₁+∆H₂+∆H₃ (13.1)
Umuman erish jarayoni endotermik yoki ekzotermik bo‘lishi mumkin va ∆H₁, ∆H₂ va ∆H₃ kattaliklarining ishoralariga bog‘liq ravishda tegishlicha ∆H˃0 va ∆H˂0 bo‘lishi mumkin.

• 
  Erish jarayoni− ekzotermik jarayon ∆H˂0; agar ∆H₁+∆H₂ yig‘indisi ∆H₃ ga kichik bo‘lsa jarayon ekzotermik bo‘ladi va ∆H˂0.
  
• 
  Erish jarayoni− endotermik jarayon ∆N˃0/
  

Gidratatsiya issiqligi: ionli birikmalarning suvda erishi.
Individual ∆H₁, ∆H₂ va ∆H₃ kattaliklarni o‘lchash qiyin. Bu kattaliklarning birgalikdagi yig‘indisi ∆H erish jarayonini beradi, uni solvatatsiya deyiladi, ya’ni bu erigan modda zarrachalarini erituvchi zarrachalari tomonidan o‘rab olish jarayonidir. Erituvchi sifatida suvdan foydalanilgandagi solvatatsiyani gidratatsiya deyiladi.