O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov



Download 12,75 Mb.
bet54/224
Sana03.07.2022
Hajmi12,75 Mb.
#736982
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   224
Bog'liq
Kimyo I UMK majmua

A Oddiy modda atomi

B Oddiy modda moekulasi

C Birikma moekulasi

D Ikki oddiy modda va birikma aralashmasi

2.1 jadval natriy, xlor va natriy xloridning bir qancha xossalari




Xossa

Natriy


Xlor




Natriy Xlorid




Suyuqlanish darajasi

97,8 °C










‒101 °C










801 °C












Qaynash harorati

881,4 °C




‒34 °C




1413 °C






Rangi

Kumushrang




Sariq yashil




rangsiz(oq)






Zichligi




0,97










0,0032










2,16









Suv b-n munosabati

Reaksiyaga kirishadi


Biroz eriydi


juda yaxshi eriydi



2. Murakkab moddalar. Murakkab modda ikki yoki undan ortiq element atomlarining kimyoviy birikishidan hosil bo’ladi. Ko’pgina murakkab moddalar molekulalardan tashkil topadi, masalan ammiak, suv, karbonat angidrid kabi. Lekin ayrim moddalar, masalan kremniy (IV) oksid va natriy sulfat kabilar molekulalardan iborat emas. Birikmalarda element atomlari aniq massalarda birikadi. Chunki birikmada har bir atom aniq sonda birikadi. Masalan ammiak molekulasida massa bo’yicha 14 qism azot va 3 qism vodorod bo’ladi, azot atomi vodorod atomidan 14 marta og’ir. Shunday qilib ammiak molekulasi 1 ta azot va 3 ta vodorod atomidan hosil bo’ladi

Ammiak gazida massa bo’yicha 14 qism azot va 3 qism vodorod bo’ladi.
Azot atomi vodorod atomidan 14 marta og’ir.
Har bir ammiak molekulasi 1 N atomi va 3 ta H atomidan tashkil topadi



Murakkab moddaning xossalari uni hosil qilgan element atomlarining xossalaridan farq qiladi. 2.1 jadvalda bunga yorqin misol keltirilgan. Yumshoq, kumushrang natriy metali va sariq – yashil, zaharli xlor gazidan bu komponenetlarga umuman o’xshamaydigan oq, kristal NaCl (osh tuzi) hosil bo’ladi. Oddiy moddalardan farqli ravishda murakkab moddalarni komponentlarga ajratish mumkin. Masalan elektr toki yordamida NaCl suyuqlanmasidan Na metali va Cl2gazini olish mumkin. Bunda kimyoviy jarayon sodir bo’ladi.

  1. Aralashmalar. Ikki yoki undan ortiq ( oddiy yoki murakkab) moddalarning fizikaviy aralashishidan hosil bo’ladigan sistema aralashma deyiladi. Chunki aralashmalar kimyoviy modda emas, murakkab moddalardan farqli ravishda aralashmalar ozining massa nisbatlarini o’zgartira oladi. Masalan NaCl va H2O aralashmasi, ularni bir necha xil massa nisbatlarda aralshtirish mumkin. Atom miqyosida qaraydigan bo’lsak, aralashmalar alohida oddiy yoki murakkab moddalardan tashkil topadi. Aralashmalarda uning tarkibidagi komponentlarning xossalari saqlanib qoladi. Masalan, osh tuzining suvdagi eritmasi rangsizligi jihatdan suvga, sho’r ta’mi bilan osh tuziga o’xshaydi. Murakkab moddalardan farqli ravishda aralashmalarni fizikaviy usullar bilan komponentlarga ajratish mumkin. Masalan osh tuzining suvdagi eritmasidan bug’latish (fizik usul) yo’li bilan suvni chiqarib yuborish mumkin. Keying mulohazalar materiyaning bu turini farqlashga yordam beradi.

Atom tuzilishi va unda elektronlarni taqsimlanishi





Аtоm




Yadrо

Elеktrоnlаr

Prоtоnlаr

Nеytrоnlаr

Bоshqа zаrrаchаlаr





Atomni (E.Rezerford,1911 y) planeter tuzilishi modeli



  1. Kimyoviy elеmеntlаrning аtоmlаri murаkkаb ichki tuzilishigа egа.

  2. Аtоmni mаrkаzidа judа kichik xаjmmi egаllаydigаn musbаt zаrаyadlаngаn yadrоsi jоylаshgаn.

  3. Аtоmni аsоsiy mаssаsi vа zаryadi yadrоsidа jоylаshgan

  4. Yadrо аtrоfidа mаnfiy zаryadlаngаn elеktrоnlаr (quyosh sistеmаsi kаbi) hаrаkаt qilаdi.

  5. Аtоm – elеktrоnеytrаldir.








Download 12,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   224




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish