O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi iqbol meliqo’ziyev

Frontal yoritishi; 
Dioganal yoritish; 
Yondan yoritishi; 
Konturli yoritish; 
Quyosh tikka kelganda (zenit) yoritish. 
Har bir turi obyektning plastik formalarini hosil qiladi. 
Frontal yoritishda obyektning barcha elementlari vertikal (figura qurilish, 
daraxtlar) va gorizontal (yer, yо‗l va hokazo) quyosh bilan bir tekisda yoritiladi. 
Hajm va relyeflarn yaxshi ifodalanmaydi, yorug‗lik yassi, ayniqsa quyosh past 
holatida. 
Dioganal yoritish obektga nisbatan 20-60° gacha bо‗lib yondan tushadi. 
Diagonal yoritishi plastik formalarni va figuralarni, relyeflarni yaxshi ifodalaydi. 
Bunda formani modelirovkasini yorug‗lik qaytargichlar bilan kontrastni yumshatish 
uchun qulay bо‗ladi. 

---

62 
Quyosh balandligi 30-50° ichida yorug‗likni ba‘zan plastik yorug‗ligi ham 
deyiladi. 
Yerdan yoritishda figurani yarmi yoritilgan yarmi esa soyada bо‗lib aktyorlarni 
va katta, о‗rta planlar olishda kamdan kam qо‗llaniladi.Lekin katta sahna va peyzajlar 
olishda yoritish mumkin. 
Kontravoy yoritish quyoshga qarshi syemkada qо‗llaniladi. Bu holatda 
obyektni va relyeflarda yorug‗lik konturi hosil bо‗ladi. Tekisliklar esa yaltiroq. 
Quyosh gorizontga tikka kelgan holda keskin yassi tekisliklarda va vertikal 
figuralarda yoritilganlik kontrasti oshadi. 
Quyoshning 70° holatida vertikal tekisliklar gorizontal tekisliklarga qaraganda 
bir yarim barobar yorug‗lik tushadi. 
Bu yoritishda peyzaj va arxitekturalarning tasvirga tushirishda kamchiliklar 
kо‗p, peyzaj yassi kо‗rinishda, arxitekturada esa relyeflar yaxshi kо‗rinmaydi. 
Aktyorlik sahnalarni olishda keskin yorug‗lik soya odam yuzini buzadi.