O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi iqbol meliqo’ziyev

 
r= α r=3/4α r=1/2α r=1/4α 
eksponometr
Agar shu masofalarda burchak о‗lchami kо‗rsatilagan kо‗proq bо‗lsa, unda 
о‗lchanayotgan obyektning burchagiga begona detallar tushib qolishi va ularning foni 
о‗lchanayotgan obyektning kо‗rsatkichlarining katta о‗zgarishlariga olib keladi. 
Yaltiroq obyektlarni о‗lchashda uskunani kamera optik о‗qi bо‗ylab о‗lchanadi. 
―Matoviy‖ (xira) tekisliklarni о‗lchashda esa har qanday burchak ostida yо‗naltirish 
mumkin, chunki birinchi holatda burchak ostida о‗lchansa yorug‗lik keskin о‗zgarishi 
mumkin. ―Matoviy‖ (xira) tekisliklar qandaydir qaytarish koeffitsiyenti bilan 
(masalan: odamning yuzi yoki qо‗llari va hokazo) о‗lchanishi mumkin, chunki bu 
koeffitsiyent yoritilganlikka proporsional teng bо‗ladi. О‗lchash uskunasining 
shkalasi lyuks l-birligiga mо‗ljallangan bо‗lib, aktyorning yuzini ekspozitsiyasi 

---

21 
yoritilganlikda о‗lchanadi. Universal eksponometrlarda doimiy etalon bо‗lib oldida 
―oq rang‖ shisha qо‗llaniladi va fotoelement oldiga о‗rnatilgan bо‗ladi. Demak, 
ravshanlik bu yoritilganlikka proporsional kо‗rsatkichdir. 
О‗lchangan integral ravshanlik obyektdan kamera tomonga qaytayotgan umumiy 
yorug‗lik tushunchasini beradi, shuning uchun bu ravshanlikni umumiy ravshanlik 
deyiladi. Integral ravshanlik faqat detallarning ravshanligi emas , balki uning umumiy 
maydoniga bog‗liq bо‗ladi. Misol uchun yorqin obyekt kattta qoramtir maydonda 
joylashgan bо‗lsa, unda shu qoramtir fonni integral ravshanligini beradi va teskari 
ham bо‗lishi mumkin. 
Ravshanlik intervalini aniqlash uchun asbob bilan maksimal va minimal 
kо‗rsatkichlari olinadi.