O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. Karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti “elektronika va avtomatika” fakulteti

Masala 9. AK da yeg’ilgan komparator sxemasida (rasm 9 A) inventirlovchi kirish signali U_{вx m}=2 V ampletuda bilan sinusoidal qoida bo’yicha ozgaradi. Inventirlanmaydigan uzatiladigan tayanch kuchlanish U _OП=1V; AK ni taminot manbayini EDS E_п=5V. u_vix (t) AK ni ideal deb hisoblab bog’liqlik grafigini tuzing.
Yechilishi. AKni MTB siz chiqish kuchlanishi uni kirishlardagi kuchlanishlar nisbatiga bog’liq bo’ladi u_вx-U_oп kichik farq bo’lganda ham to’yinish darajasiga yetadi (U_выx=± E_p) masalan |u_вx-U_oп|+E_п /K_{u oу}=5/2500= 2,0 mv AK toyinadi Ideal ak uchun K_u=∞ |U_вx-U_oп|=0

Rasm 9.
Agar kirish kuchlanishlari nisbati u_vx>U_op, bo’lsa shund u_vix=-E_p=-5 V; Agar u_вxo_п shunda U_пx =+5 V Ushbu sxema u_вx va U_oп kuchlanishlarini solishtirishni amalga oshiradi. Kuchlanishlar diogrammasi rasm 9 b da kelgan.
Masala 10. AK da yeg’ilgan smidditi triggirini gisterezis zonasini va ishlab ketish va qo’yib yuborishni chegaraviy kuchlanishini aniqlang uning maksimal chiqish kuchlanishi U_{выx max}=± 10 V (rasm 10) agar R₁=10kOm,R₂=500Om,U_oп=1 V o’tkazish haraktiristikasini chizing.


Rasm 10
Yechilishi. Sxemada R₁ va R₂ rezistorlari yordamida musbat teskari bog’lanish qo’llanilgan u_н kuchlanishi AK ni inventirlanmaydigan kirishida u_выx va U_oп kuchlanishlar tasirida boladi. Ust ustiga qpyish usuli bilan U_n ni topamiz R₁ va R₂ qarshiliklar rezistirlar ikkala kuchlanishnixam bo’luvchi ro’lini o’ynaydi:

Agar u_вxн=U_ср kichik bolganida shunda komparatorni chiqishida u_vвы=+U_{выx max} .
U_вx=U_ср bo’lganida komparatorni u_выx=-U_{выx max} holatiga komparator o’tadi va u_{выx max} =+U_{выx max} holatga qaytadi u_вx kamayganda qo’yib yuboradi.

U_выx(u_вx) uzatish haraktiriktikasi rasm 10 . b da tastiqlangan uyerda

Gistеrizistr zonasini keng ligi

3.1.Nazorat topshiriqlari