O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi guliston davlat universiteti tarix kafedrasi

birinchidan, 
viloyatlarda oliy universitet ta'limini tashkil etish, bu joylarda 
ilmiy-ma'rifiy ishlarni rivojlantirishga, eng olis va chekka shahar-larni madaniy-ma'rifiy markazga 
aylantirishga asos bo'ldi. Ilmiy va ma'rifiy ishlar xalq hayotiga tobora chuqurroq kirib bora 
boshladi. Bu mamlakat aholisi ongi va dunyoqarashini kengaytirishda katta ahamiyat kasb etdi. 
Bevosita mehnat jarayoni bilan bog'liq odamlar endi ilmiy yangiliklardan doimo va o'z vaqtida 
xabardor bo'lib bor-dilar. Yangidan-yangi ilmiy-texnikaviy ishlanmalar, ixtirolar yaratil-gan joyida 
tezroq ishlab chiqarishga joriy etilish imkonlari vujudga keldi. 

---

- 76 - 
Ikkinchidan, 
O'zbekiston tarixiy-jug'rofiy jihatdan xilma-xil sharoit va iqlimga ega bo'lgan 
mamlakat. Buning ustiga, turli hudud xalqlari umumiy tarixga ega bo'lgani bilan ruhiyati, yashash 
tarzi, voqelikka munosabati, uni idrok etish jihatidan ozmi-ko'pmi farq-lanadi. Bu hoi bir 
viloyatning o'zida ham turli ko'rinishlarda ko'zga tashlanadi. Ana shunday mamlakatda har bir 
hududning o'ziga xos jihatlarini hisobga olmaslik mumkin emas edi. 
Xususan, qadimiy Xorazm mashhur matematiklari, astronomla-ri, tarixchilari va davlat 
arboblari bilan, Farg'ona vodiysi esa dunyo tan olgan shoir-u adiblari bilan mashhurdir. Uzoq 
davom etgan mustamlakachilik, haddan tashqari markazlashtirish natijasida mar-kazdan uzoqda 
yashaydigan aholining ilmiy-madaniy saviyasi ancha orqada qoldi. Bu mamlakat ishlab 
chiqarishiga, iqtisod va umuman taraqqiyotiga kuchli salbiy ta'sir ko'rsatdi. 
Ana shu salbiy oqibatlarni zudlik bilan bartaraf etish uchun ham joylarda universal ta'lim 
tizimini joriy etish hayot taqozosiga aylandi. 
Uchinchidan, 
viloyat universitetlarining tashkil etilishi hayot bilan ilmning, nazariya bilan 
amaliyotning yaqinlashuviga katta yor-dam berdi. 
Hozirgi kunda ilm-u fan sohasida ham raqobat muhiti hayotiy zarurat bo'lib qoldi. Busiz esa 
taraqqiyot bo'lmaydi. Ilm-fandagi raqobat yangi-yangi fikr va g'oyalarga turtki beradi, kishi dunyo-
qarashini kengaytiradi. Qaysi universitet o'z ixtirolari, ilmiy xulosa va ishlanmalari bilan nom 
chiqarsa, o'sha universitetning nufuz va e'tibori osha boradi.