O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi guliston davlat universiteti

Qaraqay  Pinus  L.  turkumi.  Qaraqay  turkumiga100  ga  yaqin  turga  ega  tabiiy 
sharoitda  Azarbayjon  bilan  Gruziyada  o’suvchi  (eldar  qaraqayi)  qurg’oqchillikka 
chidamliligi  uchun  O’zbekistonning  ko’pchilik  shaharlarida  manazarali  daraxt 
sifatida  o’stiriladi.  Qaraqay  doimo  yashil  daraxt.  Subtropik  iqlim  mintaqalarida 
qarag’ay turlari tog’li o’lkalarda o’sadi va o’z arealida aralash yoki sof o’rmonlarni 
hosil  qiladi.  Bu  turkumning  oddiy  qarag’ay  -Pinus  selvestris,  Sibir  qarag’ayi-
P.sibirica    kabi  turlari  keng  tarqalgan.  Qrim  va  Kavkazda  -kavkaz  qaraqayi  o’sadi. 
Oddiy qaraqay-P.silvestrisning areali keng hisoblanadi. O’rta va Shimoliy Evropadan 
Shimoliy  Osiyoga  qadar  tarqalgan.  U  muqit  sharoitini  tanlamaydi.  Janub  sharoitida 
tog’li  hududlarda,  qumloq  daryo  sohillarida,  botog’oqliklarda  o’rmon  hosil  qiladi. 
Yorug’sevar  poyasi  tik  o’sadi,  balandligi  20-40  m.  Po’stloqi  qizg’ish  -qo’ng’ir. 
Urug’i yordamida ko’payadi. 
Sarv-(kiparis)- Cupressus turkumi 15-20 ta turga ega, balandligi 30-50 m, bir 
uyli daraxt va buta o’simlik. O’rta Yer dengizining atrofida, Ximolay, Janubiy Xitoy 
va Amerikada tarqalgan. Qrim, qora dengiz qirg’oqlarida ayrim turlari O’zbekistonda 
ham  manzarali  o’simlik  sifatida  o’stiriladi.  Doimiy  yashil  sarv  -  30  m.li,  2000 
yilgacha  umr  ko’radi.  O’zbekistonda  piramidasimon  sarv  Toshkent,  Samarqand, 
Farqona vodiysida uchraydi. 

---

Tuya-Thuja)  turkumi bir uyli  daraxt  va butalardan iborat  bo’lib, 6 turga  ega. 
Shulardan  G’arb  tuyasi  (Thuja  occidentales)  asosan  Xitoyda  tarqalgan.  Manbalarda 
ko’rsatilishicha Sharq tuyasi Sarv O’rta Osiyoda muqaddas daraxt sifatida o’stirilgan.