O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi guliston davlat universiteti

GLOSSARIY

Bayt ul-hikma-arabcha hikmatlar uyi.

Bilim - inson ongida aks etgan ob’ektiv borliq.

Bilish-bilim olish va uning rivojlanishi, muttasil chuqurlashuvi jarayoni.

Global muammolar – muayyan mamlakatlar va mintaqalargagina emas, butun dunyoga ham dahldor bo‘lgan davrning umuminsoniy muammolari majmui.

Globalizatsiya (ist.) - yagona jahon iqtisodiyoti bunyod etilishi asosida jahon davlatlari va xalqlari yakinlashuvining falsafiy-sotsiologik ta’rifi.

Jarulloh-Ollohning qo‘shnisi-Mahmud Az-Zamaxshariy ning sharafli nomi.

Jaholat — nodonlik, bilimsizlik, jaxdga tobe bo‘lish. Qancha muddag rasmiy va zohiriy ilmlarni o‘rganish bilan mashg‘ul bo‘lmasin, baribir haqiqatni idrok aylash qobiliyatidan mahRim qoldiradigan ko‘ngil.

Ilmiy kashfiyot — moddiy dunyoning ilgari ma’lum bo‘lmagan, bilishning rivojlanish darajasini tubdan o‘zgartiradigan, ob’ektiv tarzda mavjud qonuniyatlari, xossalari yoki hodisalarini aniqlash demakdir.

Intellekt — tafakkurning o‘tmish, hozirgi zamon va kelajakni oqilona bilish qobiliyati.

Kalom (arab, nutq, so‘z) - islom ilohiyot ilmi. VIII asrda paydo bo‘lgan taniqli ilohiyotchi al-Ash’ariy (873-935) tomonidan asos solingan. Uning fikricha Alloh insonga xos (antromorfiq) hususiyatga ega kalom islom diniy ta’limotini asoslashga harakat qiladi.

Ma’rifat — aqlu donish, amaliy bilim, tanish, fahm, tasavvufga xos ilm; hol sirlari va ilohiy haqiqatlarga tegashli ilm-irfon. «Kashf ul-mahjub» muallifining aytishicha, fuqaho singari boshqa kishilar ham Alloh haqidagi ilmga «ma’rifat» nomini berganlar. Tariqat shayxlari esa Alloh xususidagi sihatli holni «ma’rifat» deya ataganlar. Va shunga ko‘ra, «Ma’rifat ilmdan ko‘p kar-ra ustundir», deganlar. Imom G‘azzoliyning ta’kidiga ko‘ra, «Qalbda ma’rifat maydonga kelgach, qalbning holi o‘zgaradi. Qalbning holati o‘zgargach, a’zolarning amallari ham o‘zgaradi. Ya’ni amal holga, hol ilmga, ilm esa tafakkurga bog‘liq bo‘lib qoladi».

Metod - qo‘yilgan maqsadga erishishga yo‘naltirilgan amaliy yoki nazariy faoliyat usuli.

Metodologiya - bilish metodlari va shakllarida haqidagi falsafiy ta’limot.