O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi guliston davlat universiteti

7.1-Rasm. EPT va GA ning bo’g’liqligi
Golji apparati funksiyasi: Golji apparati, sekretor jarayonlarda ishtirok etadi. Polisaxaridlar polimerizatsiyasi va ularni oqsilli to‘plami Golji apparatida sodir bo‘ladi. Bulardan tashqari biologik faol moddalar ham shu apparatda yig‘iladi. (Lipopratsidlar, fermentlar, gormonlar).

7.2-Rasm. GA da kuzatiladigan o’tkazuvchanlik jarayonlar
Nazariy va amaliy tushunchalarni egallash uchun savollar:

1. 
   GA ning hujayradagi ahamiyati?
   
2. 
   Golji apparatining lipidlar transportidagi vazifasini tushuntiring.
   
3. 
   Nima sababdan GA ti oqsil, lipid, va polisaxaridlar sintezlanmaydigan hujayralarda ham uchraydi?
   
4. 
   GA qaysi organoidlar bilan bog’liq holda ishlaydi?
   
5. 
   GA hosil bo’lish jarayonini tushuntiring.
   

8-AMALIY MASHG`ULOT


MAVZU: LIZOSOMA VA UNING TURLARI


Asosiy maqsad: Lizosomalarning hujayradagi ahamiyatini o’rganish
Vazifalar: Hazm qilish jarayonidagi ahamiyatini bilish. Lizosomalarni doimiy preparatlar asosida to’liq o’rganish.
Nazariy tushuncha: Lizosomalarni 1955 yilda belgiyalik bioximik (sitolog) De Dyuv tomonidan (sichqon) topilgan. (Nobel). Lizosomalarni gidrolitik fermentlarga ega ekanligini payqadi. Kalamush jigaridan olingan fraksiyalarni o’rganish mobaynida olim ularning ba’zilari turli moddalarni parchalash hususiyatiga ega bo’lgan gidrolitik fermentlarga ega ekanligini payqaydi. Bu fermentlar maxsus sitoplazmatik tanachalar LIZOSOMALAR ekanligi va ularning fermentlari faqatgina lizosoma membranasi shikastlanganda, shok holatlari yuzaga kelganda yoki lizoso,alarning o’zi boshqa bir vakuola bilan qo’shilganda faollashadi.

8.1-Rasm. Lizosomalarning hosil bo’lish jarayonlari va vazifalari.

Ularning vazifasi hujayralarda ovqat hazm qilish hamda fagositoz jarayonlarida ishtirok etishdan iborat. Sitoplazmadagi lizosomalarning atrofl bir konturli membrana bilan o‘ralgan, diametri 0,2 - 0,8 mkm keladigan yumaloq shaklga ega. Matriks bilan membrana tarkibida 20 dan ortiq gidrolitik fermentlar (kislotali fosfataza, nukleazalar, katepsin, kollogenez, glyukozidaza va boshqalar)