O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi g. B. Amirova, E. Nasimov p е dagogik a. Psixologi ya

7-rasm. Xarakter va uning namoyon bo’lishi

Xarakter ijtimoiy sharoitlar, o’rganish va tarbiyalanish asosida asta-sekin shakllanadi. Bunda jamoa va rahbar, atrofdagilarning xulq-atvori katta ahamiyatga ega. Kasbiy faoliyat harakterni tarbiyalab hamda rivojlantiribgina qolmay, balki uning ijobiy belgilarini mustahkamlashga, salbiylarini esa yo’qotishga olib keladi.

Xodimlarni o’rganish va baholashni bilish muhim shart hisoblanadi. Buning uchun rahbar psixologik va pedagogik ta’sir etish usularini bilish lozim. Kuchli his-hayajon uyg’otuvchi holatlarda yuzaga keladigan sharoitlarda xodimlarning o’zini tutishi va faoliyatini o’rganish ularning xarakterini baholashda muhim ahamiyatga ega.

Tartib-intizomli bo’lishda bir qator bir-biri bilan bog’liq belgilar: e’tiborlilik, harakatchanlik, bajaruvchilik, (prinsipiallik) qat’iyatlilik, faollik, mustaqillik va boshqalar shakllanishi kerak bo’ladi.

Xodimlar bilan olib boriladigan ishlarda har qanday mafkura quyidagi asosiy maqsadlarni ko’zda tutadi:

-muayyan g’oyaga ishontirish;

-uyushtirish;

-safarbar etish;

-ma’naviy-ruhiy rag’batlantirish;

-g’oyaviy tarbiyalash;

-g’oyaviy immunitetni shakllantirish;

-harakat dasturi bo’lish.

Rahbar o’zining hulqi bilan xodimlarga o’rnak bo’lishi kerak. Xodimlarda ijobiy odatlarni shakllantirish va salbiylarini bartaraf qilish uchun ikkita yo’nalish tanlab olingan:

1. O’zini tutish uchun qanday harakat qilish kerakligini to’g’ri tushunish;

2. O’zini to’g’ri tutishni tashkil etish.