O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti

14.3.Olovbardosh alyumosilikat g’ishtlarning xossalari
Olovbardosh dastlabki sun’iy maxsulot SiO₂ - A1₂O₃ sistemasi asosida olingan alyumosilikatli va SiO₂ muvozanat diagrammasi asosida hosil qilinadigan kremnazyomli g’ishtdan iborat bo’lgan. Bunday g’isht quyish uchun soztuproqni kuydirib hosil qilingan o’tga chidamli loy, ya’ni shamot (35-jadval) bilan qum (36-jadval) juda qo’l keladi. Tarkibidagi alyuminiy oksidi ko’p bo’lgan kuydirilmagan gilga kuydirilgan kaolin yoki shamot aralashtirib qorilgan loydan quyilgan g’ishtni maxsus pechda 1350-1500 ^oS temperaturada pishirish yuli bilan yarim nordon, shamotli va yuksak glinozemli g’ishtlar (35-jadval) olish mumkin.Qum suyuq ohakda qorilib, shu qorishmada quyilgan g’isht pishirilsa, dinas yoki kvartsli g’isht hosil bo’ladi. Bundaylarni quyish oson va arzonga tushadi hamda 1580-1750 ^oS temperaturaga bemalol chidaydi. Ular suvda zanglamaydi, kislotada erimaydi (36-jadval), bir necha yilgacha xususiyatlarini yo’qotmaydi.Olovbardosh alyumosilikat g’ishtlarning xossalari massa tarkibiga kiruvchi alyuminiy (III)-oksidining miqdoriga bog’liq. Tarkibidagi oksid miqdori ortgan sari g’ishtning ko’rsatkichlari ham ortishi 36-jadvaldan ko’rinib turibdi.
Ayumosilikat g’ishtlarning ko’rsatkichlari
35-jadval

G’ishtningturi	A12O3 miq­dori, %	Pishirish temperatu­rasi, ^oS	Issiqqa chidam­liligi, ^oS	Qo’shilgan eritgich miqdori, %	Deforma­tsiyalanish tempera­turasi, ^oS
SHamot kaolinli….	40-44	1450-1500	1750-1770	1,5-3	1500
SHamot soztuproqli..	38-40	1350-1420	1710-1750	5-6	1400
Andaluzitli…	57	1400-1500	1750 dan ortiq	2,7	1450
Disten sillemanitli..	65	1500-1550	1750 dan ortiq	3,5	1570
Diosporli…..	68	1500-1550	1750 dan ortiq	3,5	1500
Mullitli……	73	1550-1650	1750 dan ortiq	3,5	1580

Quyidagi 36-jadvalda korund fazali buyumlarning xossa-xususiyatlari keltiriladi: