Oʼzbekiston respublikаsi oliy vа oʼrtа mаxsus tа’lim vаzirligi fаrgʼonа politexnikа instituti

Korroziya tezligimm\yil

18.1 rasm. Poʼlat korroziyasining N₂SO₄ eritmasi kontsetratsiyasiga bogʼliqligi.

Noorganik anod ingibitorlari metal yuzasida yupqa (~ 0,01 mkm) plyonka xosil boʼlib metalni eritmaga oʼtishini toʼxtatadi. Plyonka xosil qiluvchilar va oksidlovchi kimyoviy birikmalar korroziyani anodli sekinlashtiruvchilar guruxiga kirib, ular passivatorlar deyiladi. Katodli- anodli ingibitorlar, misol uchun KJ, KVr, ingibitorlari kislota eritmalarida metal yuzasida xemosorbtsion qatlam xosil boʼlishi hisobiga anod va katod jarayonlarini teng darajada tormozlaydi.

1. 
   Н₂SO₄; 2- Н₂SO₄ + As³⁺ (0,045%)
   

Plyonka xosil qiluvchi ingibitorlar yuzada fazaviy yoki adsorbtsion plyonka xosil qilib metal yuzasini ximoya qiladi. Ularning qatoriga NaON, NaSO₃va fosfatlar kiradi. Fosfatlar poʼlatlarni xoʼjalik va kommunal suv quvurlarini himoya qilishda ishlatiladi. Fosfatlar bor joyda metal yuzasida plyonka hosil boʼladi. U temir gidrooksidi va zichlangan temir fosfatidan iborat boʼladi. Himoya samarasini katta boʼlishi uchun koʼp hollarda fosfatlar yarim fosfatlar bilan birga ishlatiladi.

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar.

1. Taʼsir mexanizmi boʼyicha- anodli, katodli va aralashgan ingibitorlarni oʼrganing va tushuntiring.

2.Kimyoviy tabiati boʼyicha – noorganik, organik – va uchuvchi ingibitorlarni oʼrganing va tushuntiring.

3.Taʼsir doirasi boʼyicha – nordon, ishqorli va neytral muxit ingibitorlarni oʼrganing va tushuntiring.

Nazorat savollari.

1. Ingibitor taʼrifini aytib bering.

2. Ingibitorlar klassifikatsiyasini aytib bering.

3. Noorganik ingibitorlar xaqida aytib bering.