O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg‘ona davlat universiteti

 
Muloqotning  to'rtinchi  yo'nalishida 
pedagogik  faoliyat  uchun  olib  boriladigan 
muloqot  tizimi  modellashtiriladi  va  muloqotning  amalga  oshirilgan  tizimi  tahlil 
qilinadi. Pedagogik muloqotni tashkil etuvchi yosh o'qituvchidan:  
 o'quvchilar bilan o‘zaro munosabatning o‘zgaruvchan har qanday sharoitlarida tez 
va to‘g‘ri psixologik mo‘ljal olib tahlil qilishni; 
 kommunikativ  tizimni  mukammal  rejalashtirgan  holda  amalga  oshinshni  va 
ayniqsa uning eng muhim tarmog'i  nutq texnikasi va notiqlik san’atining ta’sirini 
puxta o'zlashtirishni; 
 o'qituvchining individual kasbiy ijodkorligiga va turli vaziyatlar O‘quvchilar bilan 
muloqot  qilish qobiliyatiga  hamda  tarbiyalanuvchinir  shaxsiy  xususiyadariga  mos 
keluvchi “kommunikativ vositalami” tez aniq topishni; 
 ayni  paytda  muloqotning  teskari  aloqasi  ham  mavjud  ekanligi]  his  qilib,  uni 
modellashtirish  va  qo‘llabquwatlashni  talab  qiladi.Yosh  o'qituvchilar  ba’zan 
kundalik faoliyatida yuzaga keladigan favqulotdagi holatlarda tez va aniq echilishi 
lozim  bo‘lgan  kommunikat  muammolarga  duch  keladi  va  bunda  muloqotning 
kutilmagan  vaziyatlariga  tayyor  emasligini  his  qiladi.  Bunday  vaziyatlarda 
o‘qituvchning  aqlzakovati  va  pedagogik  madaniyati,  kasbiy  tafakkuri,  nutqini 
rivojlanganligi  va  leksik  hamda  kasbiyleksik  jihatdan  so‘z  boyliginir  mayjudligi, 

---

46 
 
umumiy  suhbatlashish  madaniyati,  o'quvchilar  bilan  komminikativ  faoliyatga 
moyilligi  asosiy  rolni  o‘ynaydi.  Kutilmagan,  tayyorgarlik  ko‘rilmagan 
kommunikativ muammoladan nihoyatda uddaburonlik bilan ustunlikni qoiga olish 
O‘qituvchi  kasbiy  faoliyatida  ulkan  sinov  bo‘lib,  prinsipial  ahamiyatga  ega,  nega 
bunday  vaziyatlarda  muloqotning  barcha  variantlarini  taxminiy  rejlashtirish  aslo 
mumkin 
emas. 
Bunda 
o'qituvchi 
muloqotda 
pedagog 
improvizatsiya 
(tayyorgarliksiz)  holatlariga  ko‘nikma  hosil  qilish  qobilyatiga  ham  ega  bo‘lishi 
kerak    vaziyatni  va  o'quvchilar  xattiharakati  chuqur  idrok  qilib  tez  va  haqqoniy 
baholashi,  hech  qanday  mantiq  mulohazasiz,  o‘zining  bilim  va  malakalariga, 
tajribalariga,  pedagog  mahorati  va  aqlzakovatiga,  sezgisiga  asoslanib,  aniq  qaror 
qabul qilish: vaziy'atning o‘zgarishiga qarab mimosabatini, shaxsiy pedagogik faol 
yatini to‘g‘rilab, uzviy ravishda ushbu qarori  O‘quvchilar bilan muloq jarayonida 
qo'llashi lozim.