O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi falsafa ma’ruzalar matni

Yoshlar va qadrlash tamoyillari. Insonning butun umri shaxsiy qadriyatlarni takomillashtirish, o’z qadrini 
kamolga etkazish, o’zgalar, jamiyat, zamon va undagi sodir bo’layotgan o’zgarishlar qadrini anglashga intilish 
jarayonidan  iboratdir.  O’z  shaxsi  va  boshqalar  qadrini  anglab  etish  uchun  insonning  kamoloti  davomida 
shakllangan ma’naviy qiyofasi va dunyosi ezgulikka xizmat qilishi, yuksak ijtimoiy sifatlarga ega bo’lishi, uning 
o’zi  esa  hayotning  mohiyati  va  maqsadini  to’g’ri  anglaydigan  darajada  tarbiyalangan  bo’lmog’i  lozim.  Ushbu 
ma’noda, Suqrotning «O’z o’zingni angla!» — shiori g’oyat katta ahamiyat kasb etadi.  
Shaxsning  qadri  u  yashayotgan  zamon,  undagi  jarayonlar,  ijtimoiy,  tarixiy  shart-sharoitlar  bilan  dialektik 
aloqadorlikda namoyon bo’ladi. Muhit va davr talablari shaxs qadrini shakllantirib, sayqallab boradi, uning o’zi 
esa o’z qadrining shaxsiy talablari, ehtiyojlari va maqsadlari bilan naqadar aloqadorligini chuqurroq anglab olish 
tomon boradi. Qadriyatlar yoshlarga hayot mazmunini chuqurroq tushunish, jamiyat qonun-qoidalaridan to’g’ri 
foydalanish,  o’zlarining  xatti-harakatlarini  ana  shu  ma’naviy  mezonlar  talabiga  moslashtirish  imkonini  beradi. 
Hozirgi  davrda  talaba  va  o’quvchilarga  qadrlash  va  qadrsizlanish  jarayonlarining  mohiyatini  anglatish, 
mustaqillik e’lon qilgan qadriyatlarning ahamiyatini to’g’ri tushuntirishga erishish nihoyatda dolzarb masaladir.  
Yoshlar,  xususan  talabalar  va  o’quvchilarni  ma’naviy  barkamol  avlod  vakillari  sifatida  tarbiyalash  va 
shakllantirishda  qadr  va  qadrlash  tuyg’usi,  qadriyatlar  kategoriyasi,  ularning  mohiyati,  mazmuni,  namoyon 
bo’lish 
shakllari 
to’g’risidagi 
bilimlarning 
majmuasi 
bo’lgan 
zamonaviy 
aksiologiya, 
ya’ni 
qadriyatshunoslikning  asoslarini  o’rgatish  nihoyatda  muhim.  Ana  shu  sababdan  ham  umuminsoniyatning 
qadrlash  me’yorlari  borasida  to’plagan  yutuqlarini  umumlashtirgan  bilim  sohalari  imkoniyatidan  foydalanish 
ta’lim-tarbiya samaradorligining asosiy mezonlaridan biridir.