O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi fargo’na davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Boshqa maqsadlar

Organik kimyo reaktsiyalarida

Natriy yodidi turli xil maqsadlar uchun galogenlarni degalogenlash yoki yo’q qilish uchun ishlatilgan birinchi tuzlardan biri bo’lgan, masalan alkenlarni olish, ya’ni qo‘shbog‘ orqali bog’langan birikmalar.

Mikroplastikalarni ifloslangan qumdan olish uchun

Natriy yodid ushbu material bilan ifloslangan qumdan mikroplastikalarni (juda kichik plastik qismlari) olish uchun ishlatilgan. Mikroplastik ifloslanish turli xil tabiiy muhitlarda, masalan, daryolar, ko’llar, dengizlar, okeanlar, qirg’oqlar va hatto suv osti muhitida kuzatilgan, bu global muammoga aylanmoqda. Mikroplastikalarni dengiz va quruqlikdagi hayvonlar yutadi, sog’likka jiddiy zarar etkazadi. Muayyan maydonga ega bo’lgan mikroplastikalar miqdorini o’lchash qumning bir qismini olib, uni natriy yodid eritmasiga botirish orqali amalga oshiriladi. Shu tarzda mikroplastik suzadi. Natriy yodid eritmalari plastik zichlikdagi mikropartikulalarni, hattoki eng zich plastik qismlarini ham suzishga to’g’ri zichlikka ega. Natriy yodidi qimmat bo’lsada, uni qayta ishlatish va ushbu protsedura narxini pasaytirish usullari ishlab chiqilmoqda.

Xatarlar.

Agar natriy yodidi periklorik kislota HClO4 bilan aloqa qilsa, u yonadi. Bu ko’zni, terini va nafas olish yo’llarini bezovta qiladi. Yutilgan qalqonsimon bezga ta’sir qilishi mumkin. Bu tanadagi sezgirlikni keltirib chiqarishi mumkin. Bu homilador ayollarning homilasi uchun zararli, chunki agar ular uni yutib yuborgan yoki nafas olayotgan bo’lsa, bu bolaga o’limga olib kelishi yoki juda qattiq va doimiy zarar etkazishi mumkin. Natriy yodid dozasini oshirib yuborishi, boshqa alomatlar qatorida ortiqcha tuprik, aksirish, bosh og’rig’i, isitma, laringit bilan ajralib turadigan "yodizm" ni keltirib chiqarishi mumkin.