О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi e. D. Yusupov, Z. K. Kusharov

4. Menejmentning tashkiliy funksiyalari: 
1) 
ishlab chiqarishni tashkil qulish; 
2) о‘
zaro aloqalarni о‘rnatish va muvofiqlashtirish; 
3) 
barcha  bо‘g‘in  va  bо‘lumlar  о‘ptacuda  vazifalar  taqcumoti, 
vakolat  va  boshqarish  apparati  xodumlari  о‘ptacuda  mas’uluyatlarni 
belgulash; 
4) 
boshqarishning  aniq  uslu6ini  tanlash  va  qaror  qabul  qulishda  ish 
tartibi izchullugi, axborotlar oqumini tashkil qulish 
va hakazo. 
Qayd  qilingan  funksiyalar  bir-biri  bilan  bog‘liq  va  ma’lum  darajada 
tartibga  solingan  kо‘p  unsurlardan,    tarkibiy    qicmlardan    iborat    bо‘lib,  
ular  yaxlitlikka  ega. Shuning uchun ham boshqarish jarayonida ularning 
birortasi ham e’tibordan chetda qolmasligi kerak. 
Menejmentninr  funksiyalaridan  yana  biri  –  bu  tapmoqli  boshqarish 
bilan hududiy boshqarishning mutanosibligini ta’minlash. Har bir korxona 
qandaydir bir tapmoqqa (sektor tarkibiga) kiradi. Ayni vaqtda, u bir tuman 
hududida  joylashganligi  jihatidan  mahalliy  ishlab  chiqarish  hududiy 
majmuiga  kiradi.  Boshqarish  jarayonida  bu  funksiya  ham  hududiy,  ham 
tarmoq manfaatini kо‘zda tytishi lozim. Tapmoqqa doir bо‘lgan boshqaruv 
funksiyalari  zarur.  Buningsiz  tarmoq  “yо‘qoladi”,  yagona  texnik  va 
texnologiya siyosatini amalga oshirish va butun tarmoqqa taallyqli boshqa 
masalalarni hal etish qiyin bо‘ladi. 
Biroq  ayni  vaqtda,  boshqarishning  hududiy  fynksiyaari  ham  zarur.  Bu 
funksiya  muayyan  tuman,  viloyat  hududida  joylashgan  turli  tapmoqlapga 
qarashli  korxonalar  faoliyatini  muvofiqlashtiradi,  ratsional  aloqalarni 
о‘rnatilishini  ta’minlaydi.  Hududiy  funksiyalar  idorachilik  g‘ovlarini 
yо‘qotish,  noratsional  tashyvlarni  kamaytirish  va  pirovard  oqibatda 
samaradorlik darajasini oshirish imkoniyatini beradi. 
Qayd qilingan funksiyalardan tashqari menejmentning о‘ziga xos aniq 
funksiyalari ham bor. 
Menejmentning  о‘ziga  xos  aniq  funksiyalari  deganda-  muayyan 
boshqaruv  organiga  va  uning  boshqaruvchisiga  aniq  biriktirilgan  ishlar, 
mas’uliyat, maqsad va unga erishish vositalari majmui tushuniladi. 
Tegishli  funksiyalarning  tо‘la-tо‘kis  va  sifatli  bajarilishiga  ishlab 
chiqarishning  umumiy  rahbarlari  -  direktor  (rais),  uning  о‘rinbosarlari, 
bо‘g‘in  va  bо‘limlar  boshliqlari,  hrinbosarlari,  shuningdek,  xizmat 
kо‘rsatish  bо‘limlari  rahbarlari  -  kadrlar  bо‘limi  boshlig‘i,  reja-iqtisod 
bо‘limi boshlig‘i va boshqalar mas’uldirlar. Quyida korxona (firma, jamoa 
xо‘jaligi)ni menejmentning о‘ziga xos aniq funksiyalari va ularning asosiy 

---

95
 
 
mazmunini keltiramiz(5-jadval). 
5-jadval