120
•
Hududlar xo’jaligi. Bu holatda jamiyat barqaror rivojlanishining
asosiy ko’rsatkichlari texnogen xavf va xavfsizlik, resurslardan foydalanish,
mulk shakllarining samaradorligi, resurslar salohiyati, tabiatdan foydalanishning
iqtisodiy jihatlari, davlat siyosatining hayotiyligi va boshqalar baholanishi
hamda ekologik holat analiz qilinishi kerak.
Ayrim hollarda barqaror rivojlanish konsepsiyasi bo’yicha butunlay
teskari qarashlar ham uchrab turadi. Barqaror rivojlanish konsepsiyasi dunyoni
boshqarishning yangi shakli ammo, u barcha davlatlar manfaatlari uchun emas.
Unda G’arb davlatlari va AQSh o’zining tabiiy resurslarga bo’lgan ehtiyojini
rivojlanayotgan davlatlar evaziga qondirishi ko’zda tutiladi. Bu konsepsiyaning
hayotiyligi bo’yicha noto’g’ri malumotlar tarqatiladi. Tabiat resurslari tugab,
ekologik xavfli vaziyatda qolgan mamlakatlar o’zining strategik mavqyeyini
yo’qotadi va ixtiyoriy ravishda bu davlatlarning ekologik koloniyasiga aylanib
qoladi.
Respublikamizning geografik – strategik
imkoniyatlari, tabiiy sharoiti va
resurslari jamiyatimizni barqaror rivojlanishi uchun zamin yaratadi. Ammo
Respublikamizdagi ekologik vaziyat barqaror rivojlanishni ta’minlash yo’lida
to’siq bo’lishi mumkin. Buni quyidagilarda ko’rish mumkin:
• Respublikamizda yer resurslarining chegaralanganligi sharoitida tuproqning
sho’rlanishi, tuproqning turli ximikatlar shu jumladan, mineral o’g’itlar bilan
ifloslanishi, kon sanoati evaziga qishloq xo’jalik yerlarining kamayishi,
cho’llashish jarayonining tezlashayotganligi va h.k.
• Suv resurslarining cheklanganligi va ifloslanganligi, ichimlik suvi sifatining
buzilganligi, Orol bo’yidagi jiddiy ekologik vaziyat, yer osti suvi sathining
ko’tarilishi va h.k.
• Urbanizasiyalashgan va sanoatlashgan shaharlarda atmosfera havosining
ifloslanishi, atmosferaga chang va tuzlarning ko’tarilishi va h.k.
• Tabiiy muvozanatning buzilishi, tabiat komplekslarining antropogen
ta’sirga uchrashi va h.k.
121
Yuqorida ko’rsatib o’tilgan ekologik muammolar Respublikamiz
hududida tabiiy sharoit va ularning antropogen ta’sirga beriluvchanlik darajasi,
tabiat qonuniyatlari hamda antropogen ta’sir darajasiga bog’liq holda murakkab
tarzda aks etadi. Bu esa Respublikamizda barqaror rivojlanishni ta’minlash
uchun mamlakatimiz hududini ekologik xavfsizlik jihatdan rayonlashtirish
zaruriyati mavjudligini ko’rsatadi.
Xulosa sifatida shuni aytish mumkinki hududlarni ekologik xavfsizlik
jihatdan rayonlashtirish jamiyatni barqaror rivojlanishini ta’minlash uchun har
bir hududga tegishli strategik tadbirlar tizimini ishlab chiqarish imkonini beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: