O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti

Tekshirish uchun namuna 

---

253 
№ 
Blits savollari 
Talaba 
javobi 
To’g’ri 
javob 
Savollarga javoblar 
1 
So’zning 
gapdan 
tashqarida 
ifodalaydigan ma’nosi qanday ma’no 
hisoblanadi? 
 
2 
Gazeta, ravish 
2 
Faqat bir ma’noli so’zlar berilgan qatorni 
aniqlang. 
 
4 
Ma’no torayishi 
3 
Ko’p ma’noli so’zlar berilgan qatorni 
toping. 
 
10 
Bir ma’nolilik 
4 
Atoqli ot turdosh otga ko’chsa qanday 
ma’no o’zgarishi hosil bo’ladi? 
 
5 
Ma’no kengayishi 
5 
 
Turdosh ot atoqli otga ko’chsa qanday 
ma’no o’zgarishi sodir bo’ladi? 
 
7 
Metafora 
6 
Butunni ifodalash orqali qism, qismni 
ifodalash asosida butunni anglash asosida 
ma’no ko’chishi nima deb yuritiladi? 
 
8 
Metonimiya 
7 
Predmet, 
belgi, 
harakatning 
o’xshashligiga 
asoslangan 
 
ma’no 
ko’chishi turi nima deb yuritiladi? 
 
3 
Ko’z, bosh, quloq 
8 
Men 
11da 
keldim 
gapida 
ma’no 
ko’chishining qaysi turi qo’llangan? 
 
9 
Kinoya 
9 
Uyda har kuni “dushman” tomondan bir 
vakil bo’ladi. 
Gapida ma’no ko’chishining 
qaysi shakli qo’llangan?
 
 
6 
Sinekdoxa 
10 
Monosemiya hodisasi qanday ma’noni 
anglatadi? 
 
1 
So’zning 
asl 
o’z 
ma’nosi 
 
5. 
Mustaqil ish
. Talabalar o’tirgan joylariga qarab 6 qatorga bo’liniadilar va har bir qatorga 
alohida quyidagi tartibda o’tilayotgan mavzu asosida mustaqil ishi topshiriladi:(Bajarilgan 
ishning sifati gapning mazmuni, tarbiyaviy ahamiyati hamda talabaning o’z misolini to’g’ri 
va tushunarli ifodalay olishi bilan belgilanadi.) 
1-qator-Ko’p ma’noli so’zlar asosida ikkita mazmunli gap tuzib izohlaydi. 
2-qator- Bir ma’noli g’o’zlar asosida ikkita mazmunli gap tuzib izohlaydi. 
3-qator-Metafora asosida ma’no ko’chishiga ikkita mazmunli gap tuzib izohlaydi. 
4-qator-Metanimiya asosida ma’no ko’chishiga ikkita mazmunli gap tuzib izohlaydi.
5-qator-Sinekdoxa usuli asosida ma’no ko’chishiga ikkita mazmunli gap tuzib izohlaydi.
6-qator-Kinoya usuli asosida ma’no ko’chishiga ikkita mazmunli gap tuzib izohlaydi.
6.Testtekshiruvi. Bunda har bir talabaga alohida variant asosidagi test beriladi va uning 
mustaqil tarzda bajarilishi nazorat qilinadi. (Test kalitlari yig’ishtirib olinib natijalari keyingi 
mashg’ulotgacha e’lon qilinadi.) 
 Namuna 
1. Quyida berilgan so‘z qo‘shilmalaridagi suzmoq so‘zi qanday so‘z? Oshni suzdi, suvda 
suzdi, sigir suzdi. 
A) omonim B) paronim C) sinonim D) ko‘p ma’noli so‘z
2. Ko‘p ma’noli so‘z har bir ma’nosi bilan ayrim-ayrim so‘zlarga antonim bo‘lishi 
mumkinmi? 
A) Ko‘p ma’noli so‘z faqat bir ma’nosi bilan boshqa bir so‘zga antonim bo‘lishi mumkin B) 
bir ma’noli so‘zlargina antonim bo‘lishi mumkin C) har bir ma’nosi bilan ayrim-ayrim
so‘zlarga antonim bo‘lgan so‘zlar ko‘p ma’noli so‘z hisoblanmaydi D) ko‘p ma’noli so‘z 
har bir ma’nosi bilan ayrimayrim so‘zlarga antonim bo‘lishi mumkin

---

254 
3. Qurilishda men boshliqman, Bo‘riyev. Mablag‘ ham, odamlar ham, jumladan, siz ham 
mening ixtiyorimdasiz. Ushbu gapdagi ixtiyor so‘zi o‘rnida quyidagi so‘zlarning qaysi 
birini sinonim sifatida qo‘llash mumkin? 
A) mayl B) izn C) izm D) mayl, izn
4. Omonimiya quyida berilgan qaysi birliklar orasida voqe bo‘lmaydi? 
A) ikki so‘z orasida B) ikki ibora va ikki tasviriy ifoda orasida C) ikki qo‘shimcha 
orasida D) sanalgan barcha birliklar orasida omonimiya vujudga kelishi mumkin 
5. Qaysi qatorda berilgan so‘zlar tarkibidagi qo‘shimchalar o‘zaro omo¬nim hisoblanadi? 
A) kiyinmoq-ekinlar B) o‘qildi-yozildi C) gulzorlarda-paxtazorga D) uchrashmoq-
o‘rganish
6. Qaysi qatordagi juftliklar o‘zaro sinonim bo‘la olmaydi? 
A) adil-odil B) adolatli-odil C) adil-tik D) odil-adl
7. O‘chib borayotir qanchalar kalom, 
Ne-ne bitiklar ham yo‘qdir, vassalom,
Dunyoda faqat bir sobit suxan bor: 
U o‘z farzandingga o‘zing qo‘ygan nom (A.O.) Banddagi sobit so‘zining 
sinonimi...
A) yoqimli B) ishonchli C) qat’iy D) doimiy
8. Quyidagi hodisalarning qaysi biri uchun shakliy bir xillik xos? 
A) ko‘p ma’noli so‘zlar uchun xos B) omonimlarga xos C) paronimlarga xos
D) A va B
9. Qaysi so‘zlar o‘zaro paronim emas? 
A) yuvindi – yuvundi B) yoriq – yorug‘ C) charlamoq – chorlamoq
D) archish – artish
10. Quyidagi hodisalarning qaysilari mustaqil so‘z turkumlarining barchasi uchun xos? 1) 
ko‘p ma’nolilik;
2) sinonimiya; 3) omonimiya; 4) antonimiya. 
A) 1 B) 1, 2 C) 1, 2, 3 D) 1, 2, 3, 4