O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti

Miqdor-daraja ravishi
harakatining yoki belgining miqdorini, narsaning noaniq 
miqdorini ifodalash uchun xizmat qiladi. Miqdor-daraja ravishlari: 
ko‘p, oz, kam, bir oz, sal, 
picha, qittak, xiyol
kabi harakatning miqdoriy belgisini ifodalovchi hamda 
juda, g‘oyat, 
nihoyatda, har qancha, obdan, ozmuncha, aslo, sira, hech 
kabi harakat belgisini 
darajalovchi ravishlardan tashkil topadi. Ular ma’no jihatdan quyidagicha ikki guruhni 
tashkil qiladi:
Harakat belgisini kuchaytiruvchi ravishlar
: 
eng, juda, nihoyat-da, g‘oyatda, 
yanada, tag‘in, tamomila, uncha-muncha, ozmuncha, o‘ta, lang, qoq, zir 
singari tasdiq 
bildiruvchi ravishlardan
, hech, sira, aslo, zinhor, hargiz, hadeganda 
kabi inkor bildiruvchi 
ravishlardan iborat.
Harakat belgisini susaytiruvchi ravishlar
: arang, zo‘rg‘a, zo‘rbazo‘r, xiyol, sal, sal-
pal, chor-nochor kabilar. 
Miqdor - daraja ravishlari gapda ko‘pincha hol, ba’zan otga bog‘lanib sifatlovchi 
aniqlovchi vazifasida keladi: 
Ko‘p gap quloqqa yoqmas.O‘rmonjon akamning bir gapi sira-
sira esimdan chiqmaydi. (A.Q.) 
Otlashganda esa to‘ldiruvchi va qaratqich aniqlovchi 
vazifasini bajaradi: 
Ko‘pdan quyon qochib qutulmas. 
Ravishning bu turi kesim vazifasida 
kelishi ham mumkin: 
Bahorda dehqon uchun vaqt oz, biroq ish ko‘p. 
3-§.Ravish darajalari
. Sifatlar singari ravishlar ham turli daraja-ga egabo‘lishi yoki 
darajalanmasligi mumkin. Masalan, 
tezroq chop-moq, juda sekin yurmoq
kabilarda 
harakatning tezlik darajasi har xil, lekin 
hamisha, arang, zo‘rg‘a 
kabilar bildirgan belgi 
darajalanmaydi.
Ravish bildirgan belgi darajasining ortiq-kamligi xuddi sifatlar-dagi kabi ifodalanadi. 
Masalan: belgining ortiq darajasi maxsus so‘zlar yordamida ifodalanadi: 
juda tez uchadi, 
nihoyatda sekin.
Belgining ozaytirma darajasi–roq, -gina affikslari yordamida ifodalanadi: 
sekinroq 
gapir, keyinroq keldi, hozirgina keldim, salgina kechikding, ozgina oldi 
kabi. 
Ravishlarda belgining ko‘chli darajasi takroriy shakl vositasida ifodalanishi ham 
mumkin: a) so‘zning to‘liq takrori orqali: 
juda-juda, tez-tez, zo‘rg‘a-zo‘rg‘a, zinhor-zinhor, 
hali-hali, sira-sira, endi-endi;
b) qisqa takror orqali: 
kuppa-kunuzi, to‘ppa-to‘g‘ri, bab-
baravar, chippa-chin.