O`zbekiston Respublikasi Oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi Buxoro davlat universiteti

6-topshiriq.
«Тadbirkorlikka keng yo`l», «Kichik korxonalar hayotidan», «Bozor 
infrastrukturasi», «Makroiqtisodiyot nima?» kabi mavzulardan birida ilmiy-ommabop 
matn tuzing, matnning o`ziga xos tomonlarini izohlang. 
7-topshiriq.
Uch guruhga bo`lining: 1-guruh huquqshunoslik, 2-guruh 
matematika, 3-guruh tilshunoslik faniga oid atamalarni yozib izohlasinlar. 
8-topshiriq. 
O`qing. Quyidagi matn ichidan ilmiy uslubga xos so`zlarni toping. 
Shu so`zlar ishtirokida gaplar tuzing. 
Ikkinchi darajali bo`laklar fikrni to`laroq va mukammalroq ifodalash uchun 
xizmat qiladi. Ular faqat bosh bo`laklarga bog`lanib, ularni izohlab, to`ldiribgina 
qolmay bir-birlariga bog`lanishi, bir-birining manosini aniqlashi ham mumkin. 
Gaplar tuzilishiga ko`ra, to`rt xil bo`ladi: sodda, qo`shma, murakkab gaplar va 
periodlar. Sodda gap malum fikr, maqsadni ifodalovchi, grammatik va intonatsion 
tomondan shakllangan sintaktik birlikdir. Sodda gap tuzilishiga ko`ra yig`iq yoki yoyiq 
bo`lishi mumkin. Bosh bo`laklardan tarkib topgan gaplar yig`iq gap, agar bosh 

---

111 
bo`laklardan tashqari ikkinchi darajali bo`laklar ham ishtirok etsa yoyiq gap sanaladi.
9-topshiriq.
O`qing. Matnning qaysi uslubga xosligini aniqlang, uni boshqa 
uslubga o`tkazib gapiring. 
Тekislikdagi tuproqning tarkibi, undagi nam miqdori, turli yil fasllardagi issiqlik 
va yorug`lik miqdoriga qarab tog` oldi va tog`larda turli-tuman o`simliklar o`sadi. 
Qanday bo`lmasin bitta turning katta-katta maydonlarda chakalakzor hosil qilishi 
tabiatda juda kam uchraydi. Odatda, har xil o`simliklar birgalikda yashayvermasdan, 
balki malum o`simlik turlari bir-biri bilan birga o`sadi. Тabiatda o`simliklarning 
gruppalanishi tasodifiy emas. O`simliklar millionlarcha yillar davomida shunday 
turkumlanib qolgan. Muayyan tashqi muhit bilan bog`langan o`simliklargina birgalikda 
o`sishi mumkin edi. Shuning natijasida malum bir joydagi sharoitlarga moslashgan 
o`simlik gruppalari, yani birga o`sadigan o`simliklar paydo bo`lgan.