O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro oziq – ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti s. Astanov

 
 

---

19 
 
2-§. 
ELEKTROMAGNIT TO'LQINLAR 
SHKALASI
 
 
2.1. Elektromagnit to’lqinlar shkalasi. Elektromagnit to’lqinlar shkalasi 
 
2.1-rasm. Elektromagnit to’lqinlar shkalasi
Jadval. 2.1. 
Chastota 

, Gs 
 
To’lqin 
uzunligi 

, м 
Diapazon nomi 
Manba va uyg’otish usullari 
10
3
10
12
3,75 · 10
14
7,5 · 10
14
3 · 10
5
30 · 10
-4
8 · 10
-7
4 · 10
-7
Radioto’lqinlar 
IQ - nurlar 
Ko’ruvchi nurlar 
Radioto’lqin 
o’tkazgichlardagi 
tok 
va 
elektronlar oqimi (radiochastota va SVCh 
generatorlar). 
IQ nurlar Atom va molekulalarning
Ko’ruvchi nurlar harorat va elektr ta’siridagi
uyg’onishi. 
3 · 10
17
3· 10
20
10
23
10
-9
10
-12
3 · 10
-15
UB nur, yumshoq 
rentgen nuri 
Rentgen va 

-nur 

-nur 
Rentgen va gamma nurlanish. Tezlashtirilgan 
zarrachalar bilan atomni uyg’otish jarayoni 

nurlanish. Radioaktiv yemirilish, kosmik nurlar 
ko’rinishidagi yadroviy jarayonlar. 

---

20 
Telefon kommutatorining yaratilishi XX asrning eng buyuk 
ixtirolaridan biri ekanligi bekorga tan olinmagan. Bugungi kunda uyali aloqa 
vositasi, elektron pochta va internet aloqa tizimi turmush tarzining ajralmas 
qismiga aylanib bormoqda. Bu tizimlarning ish prinsipi ham dastlabki 
radiotelefon aloqasidan keskin farq qilmaydi, faqat ular fan va texnikaning 
so’nggi yutuqlari, zamonaviy kompyuterlar va kosmik yo’ldoshlar vositasida 
amalga oshiriladi.