O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro oziq – ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti s. Astanov

 
2.4-rasm. “Yorug’likning sinish qonuni” animatsiyasidan fragment
Muhitning absolyut sindirish ko’rsatkichi. 
Muhitning absolyut sindirish ko’rsatkichi deb, uning vakuumga 
nisbatan olingan 
sindirish ko’rsatkichi
ga aytiladi. U yorug’likning 
bo’shliqdagi tezligi c ning shu muhitdagi tezligi

ga nisbati bilan 
aniqlanadi, ya’ni
 


c
n

 
(2.3) 
yoki,



n
(2.4.) 
bu yerda: ε – muhitning dielektrik sindiruvchanligi, μ – muhitning 
magnit kirituvchanligi. Endi (2.1) ifodadan foydalanib, (2.2) ifodani quyidagi 
ko’rinishda yozamiz: 

---

23 
2
2
1
1
sin
sin
i
n
i
n

(2.5) 
Agar yorug’lik sindirish ko’rsatkichi katta bo’lgan muhitdan (optik 
zichroq muhitda) sindirish ko’rsatkichi kichik bo’lgan muhitga (optik 
zichligi kichikroq muhitga) o’tsa (
n
1
> 
n
2
), u holda
1
sin
sin
2
1
1
2


n
n
i
i
;
2
1
1
2
2
1
sin
sin




n
n
i
i
(2.6) 
bo’ladi. Bunda singan nur perpendikulyar chiziqdan ko’proq uzoqlashadi va 
sinish burchagi 
i
2
tushish burchagi 
i
1
dan kattaroq bo’ladi (2.5-rasm). Tushish 
burchagi ortishi bilan sinish burchagi ham kattalasha boradi (2.5-b,
d rasmlar). Tushish burchagining biror (
i
1
= 
i
cheg.
) qiymatida sinish burchagi 
i
2
= 
2

ga teng bo’ladi.
Tushish burchagining 
i
1
> 
i
cheg.
qiymatidan boshlab barcha tushayotgan 
nurlar to’la qaytadi (2.5-e rasm). 
i
cheg.
burchak esa 
chegaraviy burchak 
deyiladi.