O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro oziq – ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti s. Astanov

 
n
D
 
ko’k nur foydalanganda 
n
F
, 
qizil 
nur foydalanganda 
n
S
 
bo’lsa, o’rtacha
sindirish ko’rsatkich qiymati 
1
0



D
c
F
n
n
n
n
(11.7) 
Sindirish ko’rsatkichining o’zgarishi to’lqnin uzunligi bilan bog’liqligi
Koshi formulasi bilan aniqlanadi:
4
2
0
n
n 


b
a


(11.8) 
bu yerdan sindirish ko’rsatkichning to’lqin uzunlik bilan o’zgarishi. 
3
2


a
d
dn


(11.9) 
bu yerda, n
0
– muhitning maksimal sindirish ko’rsatkichi, n – esa berilgan

to’lqin uzunlikdagi sindirish ko’rsatkichi. 
 
Mustahkamlash uchun savollar 
 
1.Normal dispersiya deb nimaga aytiladi? 
2.Yorug’lik dispersiyasi deb nimaga aytiladi? 
3.Yorug’lik dispersiyasini birinchi marta kim va nechanchi yilda eksperiment 
qilgan? 
4.
 
Dispersiya elektron nazariyasini tushuntirib bering. 
5. Anomal dispersiyaning hosil bo’lishiga sabab nima? 
 

---

79 
Mavzuga doir test savollari 
Yorug’lik dispersiyasi nima? 
Rangli nurlarning turli to'lqin uzunligiga ega bo'lishi 
Galma - gal almashinib keladigan qora va kamalak rang polosalar 
Oq yorug’likning prizma orqali o'tganda rangli spektrlarga ajralishi 
Spektral chiziqlarning kuzatilishi 
 
Normal dispersiyaning to’g’ri ta’rifini belgilang.
Chastota ortishi bilan moddaning sindirish ko’rsatkichi ham ortib borishi 
Chastota ortishi bilan moddaning sindirish ko’rsatkichi kamayib borishi 
Bir xil chastotali nurlarning turlicha burchaklarga og’ishi
Oq yorug’likning qizildan binafshagacha rangdagi yorug’liklarga ajralishi.