O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro oziq – ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti s. Astanov

 
FRENEL
OGYUSTEN 
 
JAN 
– 
(1788-1827).
Fransuz fizigi. 
1815-yilda Gyugens prinsipiga o’zining qo’shimchasini 
kiritadi. To’lqinlarning kogerentligi tushunchasini 
kiritadi va 1818-yilda difraksiya naza-riyasini yaratadi. 
Birinchi marotaba aylana shakldagi tirqishdan vujudga 
keladigan difraksiyani o’rganadi. Kogerent manbalarini 
olishda o’zini nomi bilan belgilangan Frenel ko’zgulari, 
Frenel bilinzasini va Frenel biprizmalarini yaratadi. 
Buning natijasida yorug’lik interferensiyasini atroflicha 
o’rganadi. Qutblangan yorug’liklar interferensiyasini 
ochadi. Yorug’lik to’lqinliklarning perpendikulyarligini 
isbotlaydi. 1823-yilda elliptik va aylana shaklidagi 
yorug’likning qutblanishi mavjudligini aniqlagan. 
Yorug’likning qaytishi vaqtidagi vujudga kelgan 
qonuniyatning tenglamasini tuzgan. Frenel formulasi, 
qator interferension qurollar yasashga o’z hissasini 
qo’shgan. 1818-yilda harakatda bo’lgan jismlarning 
optikaviy qonuniyatlariga asos solgan.
 
 
 
 

---

34 
 
 
 
 
 
3.4-rasm. Yung usuli 
Asosiy S manba nurlanayotgan to'lqinlarning fazalari ham shunga mos holda 
xuddi shunday o'zgaradi, ya'ni S
1
va S
2
manbalar nurlanayotgan to'lqinlarda fazalar 
ayirmasi hamma vaqt o'zgarishsiz qoladi. Bu manbalar kogerent bo'ladi va ulardan 
tarqalgan nurlar interferensiyalanadi.
Frenel ko'zgulari.
Kogerent manbalar hosil qilishning ikkinchi – usuli bir-
biriga 180
0
ga yaqin burchak ostida o'rnatilgan 2 ta yassi ko'zgudan yorug’likning 
qaytishiga asoslangan (3.5-rasm).
Bu tizimda yorug’likning S asosiy manbaining S
1
va S
2
tasvirlari kogerent 
manbalar Frenel ko’zgusi