Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti Buxoro tarixi kafedrasi oybek klichev

10.2. Viloyat arxiv ishini rivojlantirish istiqbollari. 
Oʻzbekiston 
Respublikasi mustaqillikka erishgan dastlabki kunlardanoq davlat arxivi xizmati 
faoliyatida sezilarli ijobiy siljishlar roʻy bera boshladi. Avvalo hukumat tomonidan 
sohani isloh qilish uchun qator normativ-huquqiy hujjatlar qabul qilindi. 
Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining “Arxivlar toʻgʻrisida”gi Qonuni 
(15.04.1999 y), Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Arxiv ishi 
boʻyicha me’yoriy hujjatlarni tasdiqlash toʻgʻrisida”gi Qarori (30.10.1999-yil, 482-
son), 
Oʻzbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Oʻzbekiston 
Respublikasida arxiv ishini boshqarishni yanada takomillashtirish toʻgʻrisida”gi 
Qarori 
(03.02.2004-yil, 
49-son), 
Oʻzbekiston 
Respublikasi 
Vazirlar 
152
Vohidov A.Arxiv-bebaho xazina.//Buxoro oqshomi .2002 -yil 17 avgust.

---

207 
Mahkamasining “Oʻzbekiston Respublikasida arxiv ishini yanada rivojlantirishga 
doir qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi Qarori (26.08.2008-yil, 194-son), 
2010-yil 15-iyunda Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan qabul 
qilingan yangi tahrirdagi “Arxiv ishi toʻgʻrisida”gi kabi qonuni hamda Oʻzbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 5-aprel sanasida “Oʻzbekiston 
Respublikasi arxiv ishini takomillashtirish toʻgʻrisidagi qarorlari ish yuritish va 
arxiv ishi faoliyatini tashkil qilishda oʻz vaqtida qabul qilingan muhim hujjatlar 
boʻldi. 
Buxoro viloyat davlat arxivini ham oʻzgarishlar va yangilanishlar chetlab 
oʻtgan emas. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirar mahkamasining 2008-yil 26- 
avgustda qabul qilingan “Oʻzbekiston Respublikasida arxiv ishini yanada 
rivojlantirishga doir qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi qarori hamda 2010-
yil 29-dekabrdagi “2011-yil uchun Investitsiya dasturi toʻgʻrisida”gi qarori Buxoro 
viloyat arxivi faoliyatini rivojlantirish, moddiy-texnik bazasini mustahkamlashda 
muhim ahamiyat kasb etgan.
Mazkur holatdan kelib chiqib, Buxoro viloyat davlat arxivi binosiga 
190 000 saqlov birlikdagi hujjatlarni joylashtirishga moʻljallangan qoʻshimcha 
saqlovxona qurildi. Qoʻshimcha saqlovxona binosi R.Mavlyuberdin rahbarligidagi 
“Ariya-proyekt” MCHJ loyiha insituti tomonidan ishlab chiqilgan edi. Loyihani 
amalga oshirish uchun tender tanlovi e’lon qilingan edi. Tanlovda Jondor 
tumanidagi “SDF”xususiy firmasi quruvchilari tomonidan 2012-yilda avgust 
oyida ishga tushirildi
153
.
Bu binoning ishga tushishi va unda zamonaviy jihozlarning oʻrnatilishi 
natijasida korxona, tashkilot va muassasalarda saqlanayotgan tarixiy hujjatlarni 
davlat saqloviga topshirish imkonini yaratdi.
Bundan tashqari yana qator yangiliklar amalga oshirildi. Bularga misol 
qilib quyidagilarni aytishimiz mumkin: 
153
Abdurahimova F. Arxivning qoʻshimcha binosi ishga tushdi //Zamon. 2012 -yil 22 - noyabr. Abbasova S.I., 
Rashidova O.A. Arxiv hujjatlari guvohlik beradi. Buxoro, 2013 -yil –B.18-19.

---

208 

Qoʻshimcha saqlovxonaga yer ajratish toʻgʻrisida Buxoro shahar 
hokimining 2009-yil 27-maydagi 848-sonli qarori qabul qilindi; 

2010-yilda 1 843 400 soʻmga “Arxiv binosining namunaviy loyihasi” 
loyiha hujjatlari sotib olindi; 

2008-2009-yillarda viloyat davlat arxivi saqlovxonalaridagi hujjatlarni 
karton qutilarga joylashtirish uchun 711 ta karton quti sotib olindi; 

2009-yilda saqlovxonalarga havoni moʻtadillashtiruvchi zamonaviy 
koditsionerlar sotib olindi; 

2009-yilda viloyat davlat arxivi oʻquv xonasi va saqlovxonalariga 
nazorat va video kuzatish tizimlari oʻrnatildi; 

2010-yilda saqlovxonalarga yongʻinni oʻchirish va yongʻinga qarshi 
zamonaviy oʻt oʻchirish ogohlantiruvchi vositasi oʻrnatildi; 

2010-yilda ikkita zamonaviy kompyuterlar sotib olindi; 

2010-yilda 17 120 ming(oʻn yetti million bir yuz yigirma ming) soʻmga 
“Davlat arxividagi oʻta qimmatli hujjatlarni konservatsiya qilish va sugʻurta 
nusxalarini yaratuvchi yuqori texnologiyadagi qurilma” sotib olindi; 

Viloyat davlat arxivining jamlash manbaini tashkil etuvchi korxonalar 
bilan bajarilishi lozim boʻlgan ishlar yuzasidan chora-tadbirlar rejasi kelishib 
olingan
154
.
Mustaqillik yillarida Buxoro viloyat davlat arxivida zamonaviy axborot-
kommunikatsiya vositalaridan foydalanish ham keng yoʻlga qoʻyilgan. Bu borada 
bir guruh tadbirlar amalga oshirilmoqda. 
Masalan, viloyat davlat arxiviga zamonaviy kompyuter va kompyuter 
texnologiyalari sotib olingan. 2012-yilda ular 16 tani tashkil etadi; Viloyat davlat 
arxividagi mavjud fondlar toʻgʻrisidagi ma’lumotlarning elektron varianti 
yaratilgan va ular toʻldirilib borilmoqda; Viloyat davlat arxividagi oʻta qimmatli 
hujjatlarning 3000 varaqdan ortigʻining elektron varianti yaratilgan;Viloyat davlat 
arxivining elektron pochtasi yaratilgan boʻlib, internet tarmogʻiga ulangan hamda 
154
Buxoro viloyat davlat arxivi./Oʻzbekiston Respublikasi mustaqilligining 20 yilligi bagʻishlangan albom. Buxoro, 
2011.-B.12-13.

---

209 
elektron hujjat almashinuvi olib borilmoqda; Viloyat arxiv ishi boshqarmasining 
veb-saytiga muntazm ravishda ma’lumotlar berilib borilmoqda; Viloyat davlat 
arxividagi mavjud kompyuterlar lokal tarmoqqa ulangan.Viloyat davlat arxivining 
soʻnggi yillardagi qoʻlga kiritgan natijalarini kuzatadigan boʻlsak, quyidagilarni 
koʻrishimiz mumkin: