O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro muxandislik texnologiya instituti qurilish mexanikasi

Misol – 3 b. Balkani egilishga to‘liq hisoblash. ( rasm – 12 )

Balkaning reaksiya kuchlarini xisoblaymiz.

; va
; va
Tekshirish: va
Balkani eguvchi moment va kundalang kuchlarini hisoblaymiz.
I-I oraliq.
bo‘lganda nuqtada eguvchi moment maksimumga erishadi.
;

Birinchi va ikkinchi oraliklarda ;
va .
nuqtada ishorasini o‘zgartiradi.
2. Balkani xavfli kesimi uchun normal kuchlanish bo‘yicha mustahkamlik shartidan qo‘shtavrli profil tanlaymiz.
Bu yerda. - balkani V xavfli kesimidagi eguvchi moment; =160 mPa,- balkani materiali uchun ruxsat etilgan kuchlanish,
Mustahkamlik shartdan xavfli kesimni talab etilgan qarshilik momentini xisob laymiz.
Qo‘shtavrli kesimning tartib raqamini tanlaymiz:
qarshilik momentli №27 va qarshilik momentli -
№27 a – raqamli qo‘shtavrlar.





12 –rasm. Berilgan balka uchun ko‘ndalang kuch va eguvchi moment epyurlari.
Tanlangan - qarshilik momentlar asosida - mustahkamlik shartni tekshiramiz.

№ 27 – raqamli qo‘shtavr -
yuqori kuchlanishda va № 27a – raqamli qo‘shtavr to‘liq yuklanmagan vaziyatda ishlaydi.
Qo‘shtavrlar mustahkamligini balkani ko‘ndalang kuch bo‘yicha xavfli kesimidagi urinma kuchlanishlar asosida tekshiramiz.


Bu yerda - balkadagi eng katta ko‘ndalang kuch;
va d – qo‘shtavrli kesimni tegishli geometrik xarakteristikalari.
Balkani xavfli kesimida mustahkamlikni ta’minlash uchun № 27a – qo‘shtavrni tanlaymiz va uning geometrik xarakteristikalarini yozamiz:
, , ,

14 – rasm

5.Balkani egilishdagi ko‘chishi-ni boshang‘ich parametrlar usuli bilan hisoblaymiz. - balkani berilgan sxemasini 14-rasmda ko‘rsatilganidek chizamiz va universal formu-lani tuzamiz. -Kesim aylanish burchagining formulasi:

va salqilik
formulasi
Balka boshlang‘ich kesimining aylanish burchagi va salqiligi
larni balka uchlarining tayanch turlariga bog‘liq ravishda aniqlaymiz.
Masalan, ; ; , ya’ni A tayanch kesimning aylanish burchagi nolga teng emas, lekin vertikal ko‘chishi cheklangan. Shuning uchun bu tengliklardan va -ni topib bo‘lmaydi. m. bo‘lsa va .
Unda ikkinchi tenglamadan
yoki
Unda balka kesimini aylanish burchagi -
va salqilik tenglamasi

Balkani turli kisimlar uchun va ni hisoblaymiz.
m,
m,
6. Balkani egilishdagi ko‘chishini grafoanalitik usul bilan hisob-laymiz. Balkani berilgan sxemasi uchun soxta balka tanlaymiz. Soxta balkani berilgan balka uchun qurilgan eguvchi moment epyurasi bilan yuklaymiz (15 -rasm) . Soxta kuch - soxta balkani uzunligi buylab to‘g‘ri chiziqli yoki parabola qonuniyati bilan o‘zgarishi mumkin, yoki soxta balkani ma’lum oraliqida o‘zgarmas bo‘lishi mumkin.

15 – rasm. Soxta balkaning kuch yuzasi.

16 –rasmda har xil kuch yuzalar va ularning og‘irlik markazlari koordinatalarining hisoblash formulalari keltirilgan.

16 – rasm. Turli shaklli kesim yuzalar og‘irlik markazlarining koordinatalari

Soxta balkani reaksiya kuchlarini topamiz

buerda kNm² kNm²
kNm² kNm²
Unda ; kNm²
va larni aniqlaymiz buerda
Soxta balkaning V tayanch reaksiya kuchini aniqlaymiz.

;
Unda V tayanch kesimning aylanish burchagi