O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti «axborot texnologiyalari» kafedrasi

Boshqaruvdagi uch darajaning faoliyat mazmuni. 
Tavsif 
Yuqori daraja 
O'rta daraja 
Qo’sh daraja 
Rejalashtirish 
Salmoqli 
O‘rtacha 
Eng kam 
Nazorat 
Eng kam 
Salmoqli 
Salmoqli 
Vaqtinchalik istiqbol 1 yildan 5 yilgacha 1 yilgacha 
Kunma-kun 
Faoliyat sohasi 
O‘ta keng 
To‘liq funksional 
soha 
Bitta funksiya 
yoki vazifaning 
bir qismi 
Faoliyat 
Mazmuni 
Nisbatan tarkibsiz, 
cheklanmagan 
O‘rtacha cheklangan O‘ta cheklangan 
Murakkablik 
darajasi 
Juda murakkab, ko‘p 
o‘zgarishli 
Kamroq murakkab 
o‘zgarishli, ko‘proq 
holda aniqlanishga 
moyil 
Oddiy 
Ish ko‘lami 
Qiyinlashgan 
Nisbatan kamroq 
murakkab 
Nisbatan 
oddiyroq 
Faoliyat natijalari 
Rejalar, choralar va 
strategiya 
Vazifalarni bajarish 
jadvali 
Tugal mahsulot 
Foydalanilaniladigan 
axborot turi 
Tashqi 
Ichki, ancha aniqroq Ichki, ilgarigila-
ridan ancha aniq 
Faoliyat turi 
Ijodiy yondashuv 
Javobgarlik, 
ishontirish, bajarish 
qobiliyati 
Ishga layoqatlik, 
samaradorlik 
Boshqaruv fao-
liyatiga aloqador 
shaxslar soni 
Sanoqli 
O‘rtacha 
Ko‘p 
Bo‘lim va bo‘-
linmalarning o‘zaro 
harakati 
Bo‘linma doirasida Bo‘lim doirasi 
Bo‘limlar 
o‘rtasida 
darajasida amalga oshiriladi. Ularning ayrimlari xatto boshqaruvning biror bir 
darajasida ham amalga oshmasligi mumkin. 
Tashkilotning boshqaruv qismida vazifa elementlarining mavjudligi axborot 
tizimlarida tegishli kenja tizimlar paydo bo‘lishiga olib keladi. 

---

Masalan, boshqaruv vazifasi sifatida rejalashtirish va nazoratning namoyon 
bo‘lishi tashkilotning tashkiliy tarkibiga tegishli tarkibiy elementlarini, uning 
axborot tizimi doirasida esa rejalashtirish yoki nazorat kenja tizimlarini hosil 
qiladi. Ularning birinchisi biznes-reja ishlab chiqarish, marketing tadqiqotlari, 
rejalar, moliyaviy rejalar va hokazolar shakllanishini, ikkinchisi – nazoratning 
axborot kumagini ta’minlaydi. 
Tashkilot faoliyat yuritayotgan iqtisod tarmog‘i va boshqaruv qismi 
darajasiga ko‘ra, boshqaruv ob’ektidagi o‘zgarishlar to‘g‘risidagi axborot ushbu 
boshqaruv qismiga turli tezlik bilan kelib tushadi. Olaylik, mashinasozlikda zavod 
direktori ishlab chiqarish to‘g‘isida har kuni sex boshlig‘idan har smena haqida 
ma’lumot oladi, master esa ushbu ishlab chiqarishni kuzatadi. Qurilishda axborot 
olish chastotasi pastrok Masalan, neft-kimyo tarmog‘idagi texnologik jarayonlarni 
boshqarish to‘g‘risida gapiradigan bo‘lsak, u yerda axborot doimiy ravishda kelib 
tushadi. 
Shunday qilib milliy iqtisod tarmog‘ining turli boshqaruv darajasida 
boshqaruv jarayoni to‘g‘risida axborot olish diskretligi turlichadir. Xuddi 
shuningdek, tashkilotning boshqaruv organi tomonidan maqsadga muvofiq ushbu 
jarayonni tuzatish zaruriyati axborot olish chastotasiga ko‘ra yuzaga keladi yoki 
kelmaydi. 
Boshqaruv axborot tizimlari biror maqsadni ko‘zlab qaror qabul qiluvchi 
barcha shaxslarning axborotga bo‘lgan ehtiyojini qondirish uchun xizmat qiladi. 
Bu texnologiya asosan turli ko‘rinishdagi hisobotlarni tayyorlash uchun 
yo‘naltirilgan. 
Doimiy hisobotlar o‘rnatilgan jadval asosida tayyorlanib, hisobotning 
tayyorlangan vaqti bilan farq qiladi. 
Boshqa 
hisobotlar 
esa 
Boshqaruv 
organlarining 
so‘rovi 
asosida 
tayyorlanadi. 
Har ikkala hisobotlar: umumlashtirish, solishtirish va favkulodda formadagi 
hisobotlarni tayyorlashi mumkin. 
Boshqaruvning axborot tizimi maqsadi firmadagi karorlar kabul qilish bilan 
alokador bo’lgan xech bir istisnosiz barcha xodimlarning axborotga bo’lgan 
ehtiyojini kondirishdan iboratdir. U Boshqaruvning barcha darajalarida foydali 
bulishi mumkin. Boshqaruvning axborot tizimi hisobotlarning xilma-xil turlarini 
tuzishga yunaltirilgan.