O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti 9-10 iqts-19 guruh talabasi talabasi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI
9-10 IQTS-19 GURUH TALABASI
TALABASI
ABBOS XOLOV

Innovatsion iqtisodiyot - Iqtisodiyot

Fanidan
MUSTAQIL ISHI
Innovasiyalarni moliyalashtirishning korporativ strategiyasi REJA:
1.Inovatsiya turlari va maqsadlari
2.Innovatsion loyihalarning rivojlanish bosqichlari
3.Strategiyaning maqsadi
4.Korxona uchun strategik rejalashtirishning afzalliklari
5. Strategik rejalashtirish nima



Innovatsiyaning turlari va maqsadi Korxonaning ishlab chiqarish jarayonlariga texnik va texnologik yangiliklar kiritish orqali ishlab chiqarish jarayonlarini kengaytirish evaziga korxonaning foyda olish darajasini oshiradi.Yangi mahsulot yoki xizmat turlarini joriy etish uchun sohaga investitsiyalarni jalb etish orqalikorxonaning raqobatbardoshligini oshiradi.Ilgari mavjud bo‘lmagan yangiliklarni,ihtirolarni, izlanmalarni va talabni qondirishning yangimetodlarini joriy etadi.Innovatsiya yangi texnika va texnologiyalarni rivojlantirish,ishlab chiqarishning yangi zamonaviyturlarini o‘zlashtirish (va x.k.) uchun jalb etilgan kapitalga moddiy tus beradi (mujassamlashtiradi)Innovatsiyaning manbalari Mavjud texnologiyalarni va bilimlarni chetdan kiritish,ularni mahalliy sharoitlarga moslashuvi Sohaga yangi bilim, izlanma vatexnologiyalarni nafaqat mahalliy talab ehtiyojlar darajasida balkikatta masshtablarda kirib kelishiInnovatsion loyihalarning rivojlanish bosqichlari1.Boshlang‘ich etap2. Startap3. Ilk o‘sish4.Kengayish5.Loyihadan chiqish1.Boshlang‘ich etap bu bosqichga ilk ilmiy izlanmalar kiradi2.Startap ilmiy izlanmalarning timsoli (maketi) yaratiladi va bozor o‘rganiladi
3. Ilk o‘sish – izlanmalardan namuna yaratiladi ishlab chiqarishni kengaytirish mumkinligi o‘rganiladi4. Kengayish loyihalar amaliyotga tadbiq etiladi va bozorga ta'siri o‘rganiladi5. Loyihadan chiqish loyihalarni investorga sotishInnovatsion loyihalarnining mamlakatlar yaimdagi ulushi Amerikada 34 %Yaponiyada 24 %yevropa davlatlarida 18 %Rossiyada0.7 %Innovatsion loyihalarni davlat tomonidan qo‘llab quvvatlashInnovatsiyalarni raqobatni kengaytiruvchi milliy iqtisodiyotni uzoq muddatga rivojlantirish omillaridanbiri ekanligi sababli uni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash lozim. Shu bois ko‘p mamlakatlarda innovatsion loyihalarni qo‘llabquvvatlovchi fondlar va jamg‘armalartashkil etilgan.TuriMaqsad Masalan1. To‘g‘ridan-to‘g‘ri kapital yo‘naltirishHukumatning to‘g‘ridan-to‘g‘ri investitsiyalari Hukumat to‘g‘ridan-to‘g‘rivenchurlik fondlariga yoki kichikbiznesga mablag‘larni yo‘naltiradiBelgiya Investment Companyfor Flanders (GIMV)Davlat kredit mablag‘lariUzoq muddatli, imtiyozli kreditmablag‘larini va beg‘arazmablag‘larni kichik biznesga yokivenchurlik fondlariga yo‘naltiradiDaniya VaekstFonden(Business DevelopmentFinance) Loan Programme2.Moliyaviy imtiyozlarSoliq imtiyozlari Kichich biznes yoki venchurlikfondlariga sarflangan mablag‘lardoirasida soliq imtiyozlari beriladiBuyuk Britaniya EnterpriseInvestment Scheme andVenture Capital TrustsKafolatlangan qarzlarKichik biznes korxonalarigasarflangan mablag‘lar doirasidama'lum shart-sharoitlar evazigabanklarda qarz depozitlari ochishFransiya Societe Francaise deGarantie des Financements desPetites et Moyennes Enterprises(SOFARIS)Respublikamizda ham innovatsion loyihalarni qo‘llab-quvvatlash maqsadida 2008 yilning 15 iyulidaO‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-916 sonli qaroriga asosan O‘zbekiston Respublikasi VazirlarMahkamasi huzurida “Texnologiyalar transferi agentligi” tashkil etilgan va ushbu agentlik zimmasiga yangitexnologik ishlanmalar va ilmiy g‘oyalarni moliyalashtirish vazifasi yuklatilgan. NOMODDIY AKTIVLARGA SAFARBAR ETILADIGAN INVESTITSIYALARNI
MOLIYALASHTIRISH
Investitsiyalar xarakatdagi va kuchmas mulk, texnologiyalar va xokazolarning nomoddiy aktivlari(litsenziyalar, patentlar) kurinishida xam amalga oshirilishi mumkin. Kup operatsiyalarda «investitsiya» pul mablag‘larini qo‘yishga aytiladi. Amaliyotda xar doim xamshunday bulavermaydi.Investitsiyalash boshqa formalar kurinishda xam amalga oshiriladi. Misol: korxona ustav kapitaliga badal kurinishdagi kuchar va kuchmas mulkka,qimmatli qog‘ozlarga,nomoddiy aktivlargaulushi xisoblanadi.Xaqiqiy investitsiyalar deganda xakiqiy aktivlarga qo‘yilgan mablag‘ tushunilib- moddiy va nomoddiykurinishda buladi(ayrim xollarda nomoddiy aktivlarga ‘yilgan mablag‘ilmiy texnik rivojlanishgaasoslangan bulsa uxolda bu innovatsion investitsiya xam deyiladi). Xaqiqiy investitsiyalar kapital qo‘yilmashaklida malga oshadi.Xaqiqiy loyixalarga qo‘yilgan investitsiyalar-vaqtlar buyicha uzoq muddatli jarayondir.Shu sababli baxolashjarayonida quyidagilarga e'tibor berish kerak:-loyixaning riskliligiga-xarajatlarni koplash muddati kancha uzoq bulsa uning investitsion riskliligi shunchayuqori buladi:-pulning vaqtinchalik qiymati vaqt utishi bilan inflsiya natijasida uning kadri-qiymatini yukotishi:loyixaning jozibadorligi boshqa variantlarga nisbatan qo‘yilgan kapitalni daromadlilik darajasinikompaniya aksiyasi kurs qiymatini risklilik darajasi kamrok bulgan sharoitda imkoniyat darajada oshirish,investor uchun bu maqsadni aniqlash imkoniyatini mavjudligi.1Moliyalashtirishmi rejal ashtiri shMolshshshpirishni rejalashtirshp asoslari. Likvidlikni rejalashtirish.Likvidpikni rejalashgirishning maqsadi va mazmuni. Daromad va xarajatlar balansi.Daromadaar va xarajatlar balansining maqsadi va mazmuni. Balanslar.Balansning maqsadi va mazmuni. Ko‘rsatkichlar taxdyuga. Shaxsiy kapital ulushi. Likvidaik.Cash flow (naqs pul oqimi).Aylanma vositalar rentabelligi. Shaxsiy kashggal rentabelligi.Investitsiyapar.2.Moliyalashtirish Kashggalga bo‘lgan ehtibj va uvdan foydalanish.Moliyalashtirish vositalari. O‘tmshodagi modiyalashtirish.Tadqiqotlarni tashkil etishning Amerika tajribasi - tavak- kalchnlikli (venchurli) bshyaes deb nom olgan tadbirkorlikturini yuzaga keltirdi.Venchurli biznes tadqiqotlar,ishlanmalar, mi mahsulotni ishlab chiqarishga ixtisoslashgan mustaqil kichik firmalardantashkil top- gan bo‘ladi. Ularni tadqiqotchi olimlar,muhandislar,novatorlar tappsil etadi.Buvday firmalar AQSh,G‘arbiy yvropa va Yaponiada keng tarqalganKichik jamoa yangi g‘oyalarni tezroq o‘zlapggirishi va rivojlaniti-'rishi mumkin.Kichik tadqiqot biznesi 60-yshsharda shakplana boshlagan.Kichik va o‘rta tadqiqot firmalari, misol uchun, yirik universi- tet markazlari yaqinida tashkil eggilgan. Ular birgadakdayerni ijara- ga olishgan va universitetning laboratoriya va axborot texnikasidan foydalanganla^Shu tarzda AQShning Stenforduniversiteti yaqini- da 3 mingdan orgiq kichik elektron firmalar jamlangan bo‘lib, ular- da band xodimlar soni 190-200 ming kipshga teng. Ularning har biri bir-ikky" turdagi yangya mahsulotni ishlab chiqshp va o‘zlalggiryshga yo‘naltirilgan bo‘libularning umumiy salmogi jahonning komp'yu- ter va elektron qismlarning ayrim turlaridagi extiyojini 20%ini qoplaydi [21],Chet el amaliyotvda kichik va o‘rta tadbirkorlikga ishchilar soni 500 kishigacha bo‘ngan firmalarni kiritshpadi.Venchurli firmalar kashfiyot faolliginivg o‘sishi bosqichlarida o‘z ishini olib boradiVenchurli firmalar, odatda, foyda keltirmaydi, chunki ular mah- sulot ipshab chiqarish bilan shugullanmaydi, balki o‘zishlanmalarshi boshqa firmalarga (eksplereng, patient, kommutan) berishadi.Venchurli firmalar ynrik kompaniyalarning sho‘ba korxonalari sifatida faoliyag yurntipsh mumkin. Ular, odatda, kam soshsh xodimlar shgatiga ega.Innovatsiyaviy menejer funksiyalari an'anaviy menejer, yoki chet- dan taklif etilgai mutaxassis tomonidan amalgaopshriladi. Misol uchun konsaltiyG firmasndan taklif etilganlar.Venchurli firmalarni tashknl etshp quyidagilar mavjudligini nazarda tutadi:innovatsiya g‘oyasi yangi mahsulot, texnologiya xamvyag ehtiyoji va tayushf etilgan toya asosvda yangi korxona tashsil etshpga tayyor bo‘lgantadbirkor;bunday korxonalarni moliyalashtirish uchun tavakkalchilik ka- pitali.Venchurli moliyapapggirish ikkiga asosiy shakllarda amalga oshi-riladi yangi korxonalar aksiyalarini sotib olshp yokiturli xil kre- dvtyaarni ajratish vositasi yordamida.Venchurli kapital degayada faqatgina yirik korxonalar mablagla- ' rnni emas, bapki banklar, davlat, sugurta, pensiya vaboshqa jamg‘arma mablaglarini ham tavakkalchiligi yukrri bo‘lgan sohalarga kiri- tshp tushuniladi Investitsiyalanshing boshha shaxllaridan farqli ravshssa, ushbu shakl bir qator o‘ziga xos xususiyaglarga ega-investorning kompaniya kapitalidagi to‘gridan-to‘gri yoki vosi- tali pay ipggiroki;-uzoq muddatga mablag bershp;-investorning molijshpgirilayoptan korxona boshqaruvidagi fassh ishtiroki.Tavakkalchilik kapitalining rivojlanish darajasi yuqori bo‘lgan AQShda uning asosiy sohalari sifatida biznes rivojlanishining boshlang‘ich bosqichlari e'tirof etiladi, venchur investitsiyalarining 39,2% ularning zimmasvga to‘gri keladi [9] Venchur korxonalarning turlari quyidagicha bo‘lshpi mumkinxususiy tavakkalchilikgaega biznes; yirik korporatsiyalarning ichki tavakkaltalnkga ega loyihalari.Uz navbagada tavakkalchilikga ega bnznes xo‘jalik yuriguvchi sub- yektlarning ikyugga asosiy euriga ajratshpshshmumkin: Birinchi turi-mustaqil kichik innovatsiyaviy korxonalar.Ikkinchi turi - ularga kashggal taqdim etuvchi moliya muassasalari.Kichyus innovatsiyaviy korxonalarga, fan va texnikaning yansh yutuqlarini moddiy manfaatdorilik bilan joriy etishga qaratilgan.Strategik innovatsion rejalashtirish. Innovatsion rejalashtirish Korxonaning innovatsion faoliyatini strategik rejalashtirish «Korxona faoliyatidagi innovatsiyalar faqat biznesni rivojlantirish strategiyasiga muvofiq o'z faoliyatini yaxshilagandan keyingina muhimdir. Aslida, korxona faoliyati jarayonida innovatsiyalar, agar ular tasodifiy ta'sirga ega bo'lsa va biznesni strategik qismiga yo'naltirilmasa va strategik maqsadlarga erishishni anglatsa, mumkin emas. " Hatto tijorat faoliyatining boshqa turlariga qaraganda innovatsion biznes strategik rejalashtirishga muhtoj. Strategik rejalashtirish innovatsion biznesni innovatsion resurslar kontsentratsiyasi, innovatsion faoliyat natijalarining sezilarli yaxshilanishi va investitsiya manbalarini olish imkoniyatini ochib berish orqali raqobatdosh bo'lish imkoniyatini beradi. Innovatsion biznesni moliyalashtirishni ko'rib chiqayotgan investor va kreditorlar uchun innovatsion korxonalarni rivojlantirish strategiyasi korxonani raqobatchilardan ajratib olish va moliyalashtirish imkoniyatlarini oshirishga imkon beradi. Strategik rejalashtirish jarayoni to'rt bosqichni o'z ichiga oladi: Strategiyani ishlab chiqish Rejalashtirish Bajarish Doimiy takomillashtirish. Har bir bosqich strategik rejalashtirish jarayonining ajralmas qismi hisoblanadi. Strategiya maqsadlarga erishish uchun asosiy harakatlarni nimaga yo'naltirish kerakligini aniqlaydi. Rejalashtirish ko'p jihatdan korxona ichidagi yangi strategiya to'g'risida ma'lumot almashishni va ushbu strategiyani amalga oshirish usullarini aktsiyadorlar, mijozlar, investorlar va kreditorlar bilan muhokama qilishni o'z ichiga oladi. Bajarish - bu korxona rejalarini amalga oshirish. Va nihoyat, doimiy takomillashtirish degani, vaqt o'tishi bilan amalga oshiriladigan rejalarni doimiy moslashtirish va takomillashtirishni anglatadi. Shu sababli, muvaffaqiyatli strategiyani ishlab chiqish bir martalik tadbir emas, balki doimiy jarayondir. Nima uchun strategik rejalashtirish bilan shug'ullanish kerak? Noaniq biznes muhitida barqaror rivojlanishni ta'minlash; Texnologik imkoniyatlarning tezkor o'zgarishiga ustunlik berish uchun; Faoliyatingizga qo'yilgan cheklovlarni baholash uchun; Imkoniyatlarni qidirish; Raqobatbardoshlikni ta'minlash uchun. Strategik rejalashtirish nima? Strategik rejalashtirish - bu korxonaning barqaror raqobatdoshligini rivojlantirish va doimiy ravishda oshirish jarayoni. Strategik rejalashtirish sizning maqsadingizga erishishingizga imkon beradigan bunday korxonani boshqarishni ta'minlaydi. Strategik rejalashtirish korxonaning quyidagi muammolarini hal qiladi: Korxonada qanday mijozlar bo'ladi va kompaniya qaysi bozorlarda ishlaydi; Korxonada qanday biznes jarayonlar ishlab chiqilishi kerak; Korxonaning ishiga eng ko'p ta'sir qiladigan tashqi omillar nimalar; Korxona qanday yangi mahsulotlar yoki yangi xizmatlarni taklif qiladi; Korxonaning qaysi o'ziga xos parametrlarini ko'proq ishlab chiqish kerak; Tanlangan strategiyani amalga oshirish uchun qanday moliyaviy, moddiy, texnik va kadrlar kerak bo'ladi. Boshqacha qilib aytganda, strategik rejalashtirish sizning kelgusi bir necha yil ichida korxona faoliyatini qanday boshqarishingizni, sizning faoliyatingiz muvaffaqiyatli bo'lishi uchun qanday manbalar kerakligini, maqsadlaringizga erishish uchun nima qilishingiz kerakligini va bu erda sizni qanday xavf-xatar kutayotganligini ko'rsatadi. yo'l. Vaqt va pul kabi resurslar eng cheklangan. Shuning uchun strategik rejalashtirishning muhim vazifalaridan biri bu korxonaning turli ehtiyojlari o'rtasida resurslarni taqsimlash to'g'risida qaror qabul qilishdir. Qarorlarni qabul qilish jarayoni strategik rejalashtirishning asosidir. Strategik rejalashtirishsiz, resurslarni taqsimlash hozirgi zamon ta'siri ostida yuz berishi mumkin va strategik ahamiyatga emas, balki bevosita ehtiyojlarni hisobga olishga asoslangan bo'lishi mumkin. "yonayotgan" muammolarni "hal qilish" tamoyili bo'yicha ishlang. Kompaniya o'zining potentsialini rivojlantirish uchun uning sa'y-harakatlari nimalarga jamlanishini belgilashi kerak. Kompaniya mijozlarga bog'liq bo'ladimi yoki innovatsiyalarga, jarayonlarning mukammalligiga, logistika bo'yicha aniq boshqaruvga yoki texnologiyalarga tayanadimi? Strategiya har xil rejalarni ishlab chiqaruvchi emas. Rejalar strategiyani ishlab chiqishning shunchaki mahsulidir. Strategiya natijalarni ishlab chiqaruvchidir. Strategiya korxonani boshqarish jarayonining bir qismidir. Boshqa har qanday jarayonda bo'lgani kabi, strategiyani ishlab chiqishda, hamma "nima ekgan bo'lsa, shuni oladi". Vaqtni va pulni strategik rejalashtirishga sarflanadigan mablag 'korxonaning potentsialini ochib berish, samarali jamoani yaratish va maqsadga erishishga doimiy e'tiborni jalb qilish shaklida katta dividendlar olib keladi. Oxir oqibat, strategik rejalashtirish korxonaning raqobatdoshligini oshirishga olib keladi. 1-jadval. Strategik rejalashtirish tizimlarining tavsifi Xarakterli Ta'rif Yo'nalish Tashkilotning yaqin tarixiga va hozirgi vaziyatga, o'tgan faoliyat natijalariga va korxonaning kuchli va zaif tomonlarini tahlil qilishga e'tiborning darajasi Tashqi ko'rinishi Tashqi muhitni uning imkoniyatlari va tahdidlari nuqtai nazaridan o'rganish uchun ishonchli va o'z vaqtida tadqiqot ma'lumotlarini olish qobiliyati Funktsional integratsiya Turli xil funktsional talablarni korxonani rivojlantirishni boshqarishning umumiy nuqtai nazariga kiritish uchun korxonaning turli funktsional sohalariga e'tiborning darajasi Asosiy xodimlarni jalb qilish Boshqaruv xodimlari, boshqaruv a'zolari, o'rta va quyi darajadagi menejerlarning ishtirok etish darajasi Tahlil usullaridan foydalanish Kompaniyaning murakkab strategik rejalashtirish vazifalarini hal qilish uchun tegishli rejalashtirish texnikasiga qanchalik bog'liqligi Strategik rejalashtirish harakatlarining fikrlashning yangi usullariga yo'nalishi Boshqarish yo'nalishi Rejalashtirishga konsentratsiya darajasi, tashkiliy boshqaruv vositasi sifatida Strategik rejalashtirish xususiyatlari Strategik rejalashtirish tizimlarining o'ziga xos xususiyatlari 2-jadvalda umumlashtirilib, 5 ballli Likert shkalasiga asoslanib, 1 - "bu xarakteristikada konsentratsiya yo'q" - 5 - "bu xususiyat bo'yicha eng yuqori kontsentratsiya" kabi reytinglarni o'z ichiga oladi. Yo'naltirish mijozlarga xizmat ko'rsatishning mumkin bo'lgan e'tibor darajasi orqali baholanadi. , ishlab chiqarish jarayonining samaradorligi, yuqori malakali xodimlarni jalb qilish va ushlab turish va korxonaning kuchli va zaif tomonlarini tahlil qilish. Tashqi yo'nalishni investitsiya imkoniyatlari va saqlanib qolgan mablag'lar tahlili, raqobat va bozor tahlili bilan bog'liq to'rt omil baholaydi. Funktsional yo'nalish to'rt balli shkala bo'yicha baholanadi, bu funktsional rejalashtirish, muvofiqlashtirish va strategik rejalashtirish faoliyatiga qo'shilish uchun kutilgan e'tiborni ajratib turadi. Asosiy xodimlarning ishtiroki korxona menejeri, direktorlar kengashi a'zolari va turli darajadagi menejerlarning strategik rejalashtirish jarayonida ishtirok etish darajasiga qarab baholanadi. Strategik rejalashtirishdagi ijodkorlik to'qqiz ballli shkala bo'yicha baholanadi, unda kompaniyaning kutilmagan hodisalar va inqirozlarni kutish, kutilmagan holatlarga moslashish va hk Menejment aspektlari 10 balli shkala bo'yicha baholanadi, unda menejerlarning motivatsiyasi, tashkilot ierarxiyasida ma'lumotlarning o'zaro almashinuvi, ishlab chiqarish aspektlarining integratsiyasi va hk Va nihoyat, rejalashtirish usullaridan foydalanish moliyaviy modellarni qo'llash, investitsiya portfelini tahlil qilish va prognozlarni tahlil qilish usullariga qaratilayotgan e'tibor darajasi bilan baholanadi. 2-jadval. Strategik rejalashtirish tizimlarining og'irlik xususiyatlari Faktor og'irligi 1 2 Ichki yo'nalish - Mijozlarga hizmat 0.57 - ishlab chiqarish jarayonlarining samaradorligi 0.91 - yuqori malakali kadrlarni jalb qilish va saqlash 0.86 - moliyaviy faoliyatning kuchli va zaif tomonlarini tahlil qilish 0.80 Tashqi ko'rinishi - Investitsion imkoniyatlarni tahlil qilish 0.75 - mavjud mablag'larni joylashtirish imkoniyatlarini tahlil qilish 0.87 - Raqobat tahlili 0.73 - bozorni o'rganish 0.71 Funktsional integratsiya - Marketing funktsiyasi 0.77 - moliyaviy funktsiya 0.86 - HR funktsiyasi 0.77 - ishlab chiqarish funktsiyasi 0.72 Asosiy xodimlarni jalb qilish - Korxona rahbari tomonidan strategik rejalashtirishga sarflangan vaqt 0.93 - O'rta darajali menejerlarni strategik rejalashtirishga jalb qilish 0.54 - strategik rejalashtirishda boshqaruv a'zolarining ishtiroki 0.77 Strategik rejalashtirish usullaridan foydalanish - moliyaviy modellar 0.90 - tendentsiyalarni prognozlash va tahlil qilish 0.86 - Investitsiyalar portfelini tahlil qilish usullari 0.71 Ijodiy rejalashtirish - favqulodda vaziyatlar, tahdidlar va inqirozlarni bashorat qilish qobiliyati 0.74 - kutilmagan o'zgarishlarga moslashuvchanlik 0.70 - yangi biznes imkoniyatlarini aniqlash mexanizmining ahamiyati 0.53 - Asosiy muammolarni aniqlashning roli 0.78 - Narx innovatsiyalar uchun asos sifatida 0.69 - yangi g'oyalarni shakllantirish qobiliyati 0.68 - Raqobat muhitida erishilgan maqsadlarni shakllantirish 0.50 - Bir qator strategik alternativalarni yaratish va baholash qobiliyati 0.72 - strategik rejalarni amalga oshirishdagi to'siqlarni oldindan sezish, oldini olish va olib tashlash 0.73 Boshqarish yo'nalishi - Menejment vositasi sifatida narx 0.66 - Rahbariyat umidlarini butun jamoaga etkazish 0.81 - Narxlar boshqaruv aloqasini rag'batlantirish vositasi sifatida 0.79 - Menejment bo'yicha trening o'tkazish imkoniyati 0.78 - Top menejment masalalarini top menejmentga etkazish qobiliyati 0.84 - Xarajat turli funktsiyalar va ishlab chiqarish jarayonlarini birlashtirish mexanizmi sifatida 0.60 - Strategik rejaning bajarilishini nazorat qilish va boshqarish 0.90 - moliyaviy va moliyaviy bo'lmagan boshqarishning ko'plab usullaridan foydalanish 0.83 - Korxona faoliyatini boshqarish uchun boshqaruv usullaridan foydalanish 0.89 - joriy rejalarni sozlash uchun boshqaruv tizimlarining mavjudligi 0.83 Strategik rejalashtirish nimani beradi? Biznesni rivojlantirish yo'nalishini baholash - biznesning funktsional vazifalari qanday o'zgarayotganligi; Korxona sifatida korxona rivojlanish yo'nalishini baholash; Kelgusida qaysi texnologiyalar iqtisodiy jihatdan samarali bo'lishi texnologiyani rivojlantirish yo'nalishini baholash; Korxonaning mohiyati va maqsadlariga mos keladigan strategik reja; Korxonadagi muhim parametrlarni ochib beradigan strategik reja. Korxona uchun strategik rejalashtirishning qanday afzalliklari bor? Faoliyat maqsadlariga muvaffaqiyatli erishish uchun muhim parametrlar bo'yicha konsentratsiya; Xavfni minimallashtirish; Resurslardan foydalanishni takomillashtirish; Korxonaning moslashuvchanligini oshirish; Korxonaning ortiqcha parametrlaridan xalos bo'lish; Korxonaning ustuvorligi; Korxona rivojlanishining umumiy yo'nalishini aniqlash; Oldinga qo'yilgan vazifalar va erishilmagan maqsadlar hajmini kamaytirish. Strategik rejaga ega bo'lmaslikning narxi qanday? Raqobatbardoshlikni yo'qotish; Boshqaruv inqirozi - boshqariladigan ta'sirlar to'plangan muammolarni hal qiladi va ularning paydo bo'lishini kutmaydi; Juda ko'p yo'nalishlarda harakat qilish va erishilmagan vazifalar va maqsadlarni to'plash; Kompaniya tashqi muhit ta'sirida; Biznesni rivojlantirish mohiyatini aniqlash uchun qanday muhim savollarga javob berish kerak? Biz qaysi biznesda ishlashni xohlaymiz? Oldinga siljish uchun qanday qobiliyat va imkoniyatlarni olamiz? Bizning raqobatchilarimiz nima qilishadi? Raqobatbardosh qolish uchun nima qilish kerak? Barqaror raqobatbardoshlik Innovatsion biznes uchun imkoniyatlar doimiy ravishda kengayib bormoqda. Yaqin vaqtgacha ko'plab innovatsion korxonalar, ayniqsa rivojlanishning dastlabki bosqichida, faqat mahalliy bozor bilan cheklanib qolishdi. Bugungi kunda, hatto eng yangi boshlanuvchilar uchun ham dunyo bozorlari ochiq. Shu bilan birga, global raqobat kuchaymoqda. Bu strategik rejalashtirishning asosiy maqsadi korxonaning barqaror raqobatdoshligini ta'minlashdan iborat. Doimiy ravishda yangi texnologiyalarni joriy etish ko'plab korxonalar uchun muvaffaqiyatli raqobatning asosiy strategik omili hisoblanadi. Bundan tashqari, yangi ishlanmalarni joriy etish tezligi innovatsion korxonalar o'rtasidagi raqobatning yanada muhim omiliga aylanadi. Vaqt o'tishi bilan iqtisodiyot tobora ko'proq investitsiya fondlariga aylanadi. Ammo, shu bilan birga, sarmoyadorlar tobora ko'proq tanlovga aylanmoqda. Shu sababli, korxonaning muvaffaqiyatli ishlashi uchun zarur shart-sharoitlarni aniqlaydigan strategik rejalashtirish zarurati keskin va dolzarb bo'lib qolmoqda. Investitsiyalar Ko'pincha korxonalar moliyalashtirish uchun biznes-rejalarni ishlab chiqadilar. Biroq, hozirgi vaqtda investorlar va qarz beruvchilar ko'pincha ishlab chiqarish biznes-rejasini yozishdan ko'ra potentsial investordan strategik rejalashtirishni ishlab chiqishni talab qiladilar. Shuning uchun biznes-reja strategik rejalashtirishga yondashuvlarni aks ettirishi kerak. Bunday yondashuvlar korxona rahbariyati o'z faoliyatini qanchalik muvaffaqiyatli boshqarayotganining ko'rsatkichidir. Biznes-reja - bu menejment kompaniyaning holati va o'zi ishlaydigan muhitni tushunishi, kompaniyaning barcha a'zolari kompaniyaning maqsadlari va ushbu maqsadlarga erishish strategiyasini tushunishining aksidir. Kreditorlar va investorlar moliyaviy loyihalarga qaraganda strategiyangizni ko'proq qiziqtiradi, chunki sizning korxonangizning rivojlanish strategiyasiga bo'lgan yondashuvingiz siz ko'rsatgan moliyaviy loyihalarga erishish qanchalik ko'p yoki kamroq bo'lishini ko'rsatadi. Nima uchun strategik rejalashtirish bilan shug'ullanish kerak? Strategik reja har qanday sport jamoasining o'yin rejasiga o'xshaydi. O'yinning aniq rejasi bo'lmaganda, murabbiy shunchaki jamoaga "Chiqing va o'ynang" so'zlarini o'rgatishi mumkin edi. Garchi bunday jamoa o'yinchilarning jismoniy qobiliyatlari tufayli g'alaba qozona olsa ham, bu dargumon. Shu bilan birga, o'yinlarda g'alaba qozonish uchun yaxshi o'yinchilarning o'zi etarli emas. Ko'pgina tadbirkorlarning g'oyalari katta, ammo ularni muvaffaqiyatli amalga oshira olmaydilar. Ikkala strategiya ham, uning mukammal ijrosi ham bo'lishi kerak. Shunday bo'lsa ham, muvaffaqiyat kafolatlanmaydi. Biroq, bularning ikkalasiga ham ega bo'lgan tadbirkor o'zining muvaffaqiyat ehtimolini sezilarli darajada oshiradi. Ushbu tamoyil strategik rejalashtirishda hal qiluvchi ahamiyatga ega: a'lo strategiyaning mukammal bajarilishi bilan uyg'unligi. Bundan tashqari, oxir-oqibat, strategik rejalashtirish muhim emas, ammo uni qanday uchta asosiy parametr bilan to'ldirish kerak: rejalashtirish, bajarish va doimiy takomillashtirish. Strategik rejalashtirish va a'lo darajada bajarish bugungi raqobat sharoitida muvaffaqiyatga erishishning muhim elementidir. Ma'lumot almashish yana bir muhim elementdir. Rejalarni amalga oshirish jarayonida aloqalar va rejalarni doimiy ravishda moslashtirish va moslashtirish kerak. Ushbu jarayon doimiy takomillashtirish deb ataladi. Strategiyani ishlab chiqishga yo'naltirilgan investitsiyalar kompaniyaning muvaffaqiyatga erishish imkoniyatini oshiradi, korxona rahbariyati va ijrochilarni bitta muammoni hal qilish uchun birlashtiradi. Shu munosabat bilan strategik rejalashtirish qisqa muddatlimi yoki uzoq muddatli vazifami? Ko'pchilik strategiyani uzoq muddatli maqsad deb hisoblaydi. Strategiya qisqa muddatli bo'lishi mumkinligi ta'kidlanadi. Aslida strategiya vaqt bilan bog'liq emas. Strategiya raqobat bilan shug'ullanadi. Oxirgi gapni namoyish qilish uchun quyidagi misolni keltirish mumkin. Siz dunyodagi yagona armiyaning generali ekanligingizni tasavvur qiling. Boshqa armiyalar kabi raqobatchilar yo'q. Natijada sizga strategiya kerak emas. Buning o'rniga, sizga qanday rangli askarlar kiyim kiyish va regimental orkestrlarda musiqachilarni qanday tanlashni hal qiladigan yaxshi ishlab chiqarish rejasi kerak. Ammo "jang" ga boshqa raqibni kiritish kerak, chunki aynan shu erda strategiya muhim omilga aylanadi. Shuning uchun strategiyaning vaqt bilan hech qanday aloqasi yo'q. Strategik rejalashtirish raqobat bilan shug'ullanadi. Strategik rejalashtirish yirik korxonalarning vakolatiga kiradimi? Strategiya korxona hajmiga hech qanday aloqasi yo'q. Har qanday raqobat muhitida, o'zlarining xatti-harakatlari orqali, o'zlarining faoliyatini rejalashtirish uchun raqobatchilardan yaxshiroq va bozorda manevr qilish uchun raqobatchilardan yaxshiroq raqobatchilarga qaraganda raqobatchilardan yaxshiroq bo'lgan korxonalar. Kichik va o'rta korxonalar kelgusi uch yil ichida raqobatni qamrab oladigan strategiyani ishlab chiqishi kerak. Bu tezkor texnologik va marketing o'zgarishiga olib kelganligi sababli, ushbu korxonalar o'z rejalarini ichki va tashqi muhitdagi o'zgarishlarga moslashtirishlari kerak. Umuman olganda, yuqorida keltirilgan misol, siz taktikani va manevr texnikasini o'rganishingiz kerak. Ushbu moslashuvchanlik muvaffaqiyat kalitidir. Strategik rejalashtirish - bu dinamik jarayon. Kompaniya rivojlanish jarayonini amalga oshirar ekan, kompaniyaning bozordagi harakati o'zgaradi. Harakatlar etarli darajada tez bajarilishi kerak. Strategik yondashuvga asoslangan tezkor harakat va muvaffaqiyatga tez erishish oldinga siljish uchun harakatlantiruvchi kuch yaratadi. Aksariyat tadbirkorlar, ayniqsa innovatsion biznesda rivojlanish strategiyalari bo'yicha juda yaxshi qarorlar qabul qilmoqdalar ular doimiy ravishda o'z bizneslarini qanday yaxshilash haqida o'ylashadi. Shu munosabat bilan strategik g'oyalar etishmasligi kerak. Shu sababli, innovatsion biznes muvaffaqiyatsizlikka uchraganda, ko'pincha rejalashtirish, bajarish va doimiy takomillashtirish jarayonlarining natijasidir. Ko'pgina tadbirkorlar, o'z jamoasining boshqa barcha a'zolari o'z bizneslarining maqsadlarini tushunishadi va shuning uchun korxonaning maqsadlarini barchaga etkazishga urinib ko'rmaydilar. Ko'pgina tadbirkorlarning g'oyalari katta, ammo ularni hayotga muvaffaqiyatli tatbiq eta olmaydi. Ko'pincha korxonalar muvaffaqiyatga erishishga yordam beradigan muhim parametrlarga e'tiborni jalb qila olmaydi. Strategiya Strategiyani ishlab chiqish jarayoni qiziqarli bo'lishi kerak, aniq motivatsiyaga asoslangan bo'lishi va korxona ruhini ko'tarishi kerak. Strategiyani ishlab chiqish jarayoni biznesni aks ettirish vaqti, bu kundalik tashvishlardan qochish va korxonaning kelajagi haqida o'ylashdir. Strategik fikrlashni kuchaytirish uchun kunlik tashvishlardan butun boshqaruv jamoasi bilan kamida ikki kun dam olish va strategiyani shakllantirishga yordam beradigan mustaqil maslahatchini chaqirish tavsiya etiladi. Maslahatchi strategik rejalashtirish jarayonini bilishi, amaliy tavsiyalarni ishlab chiqish uchun biznesda tajribaga ega bo'lishi, shuningdek guruh muhokamalarining natijalarini muntazam ravishda umumlashtirishi kerak. Strategik rejalashtirish jarayoni biznesning hozirgi holatini halol baholashdan boshlanadi. Albert Eynshteynning ta'kidlashicha, agar dunyoni qanday qutqarish kerakligini hal qilishga bir soat bo'lsa, u birinchi 50 daqiqani muammoni o'zi tahlil qilishga sarflaydi. Ushbu kontseptsiya strategik rejalashtirishga to'g'ri keladi. Biroq, ko'plab tadbirkorlar orzularga berilib ketishadi va hech qachon o'z maqsadlariga erishish uchun reja tuzishmaydi. Strategiyani ishlab chiqish jarayoni quyidagi 4 savolga javob beradi: Biz hozir qayerdamiz? Qayerga ketayapmiz? Maqsadga qanday erishamiz? Garchi bu juda oddiy vazifaga o'xshab ko'rinishi mumkin bo'lsa-da, aslida unday emas. Shu bilan birga, yuqoridagi 4 tarkibiy qismdan iborat bo'lgan strategik rejalashtirish jarayoni tadbirkorlarning sa'y-harakatlarini qo'llash uchun ma'lum bir tuzilmani ta'minlaydi va tadbirkorlik faoliyatidan maksimal natijani olishga yordam beradi. Biz hozir qayerdamiz? Bu savolga javob - bugungi kunda korxona va uning faoliyati qanday ekanligini tushunish. Bu so'zning keng ma'nosida ishlab chiqarish faoliyatini ob'ektiv baholashdir. Ko'pincha korxonani bunday tahlil qilish "ko'chaga qarama-qarshi tomondan ishingizga qarash" deb nomlanadi. Siz o'z kompaniyangizga boshqalarning ko'zlari bilan qarashingiz kerak. Buning uchun kompaniyangizga kompaniya aktsiyadorlari, kompaniyaning mijozlari, uning xodimlari, etkazib beruvchilar nuqtai nazaridan, shuningdek menejmentning o'zi nuqtai nazaridan qarashingiz kerak. Ushbu bosqichda korxonaning kuchli va zaif tomonlarini baholash, uning muvaffaqiyatli faoliyati va korxonada yuzaga kelgan muvaffaqiyatsizliklarni tavsiflash, yutuqlar va qiyinchiliklar, muvaffaqiyatli faoliyatning imkoniyatlari va tahdidlarini baholash kerak. Strategiklar ushbu jarayonni tasvirlash uchun boshqa iborani ishlatadilar: "Balondan ko'rinish" yoki "10000 metr balandlikdagi ko'rinish". Korxona to'g'risida ma'lumot to'plashning ushbu jarayoni korxonaning moliyaviy ko'rsatkichlarini oddiy ko'rib chiqish bilan cheklanib qolmaydi. Ushbu jarayon korxona aktsiyadorlari o'rtasida ma'lumot almashishni o'z ichiga oladi. Va nihoyat, ba'zida muammoni hal qilishning birinchi bosqichi bunday muammoning mavjudligini tan olishdir. Strategik rejalashtirish uchun ma'lumot to'plash jarayoni korxona faoliyatining barcha turlari bo'yicha qisqacha sharhlar tuzishni, shuningdek korxona faoliyat yuritayotgan bozorlar va iqtisodiyot haqida tashqi ma'lumotlarni to'plashni o'z ichiga olishi kerak. Keyin to'plangan barcha ma'lumotlar biznesni ob'ektiv baholash uchun strategik rejani ishlab chiqadigan guruhga taqdim etiladi. Ob'ektiv ma'lumotlarni to'plashni engillashtirish uchun korxonaning barcha elementlarini, shuningdek barcha aktsiyadorlarni taqdim etadiganlarni so'rov o'tkazish tavsiya etiladi. Ushbu so'rovlar shuningdek, turli darajadagi menejerlar, mijozlar va etkazib beruvchilarni o'z ichiga olgan korxona xodimlarini qamrab olishi kerak. Ushbu so'rovlar korxona rahbariyatiga bog'liq bo'lmagan shaxslar tomonidan o'tkazilishi kerak, chunki agar ushbu so'rovlar rahbariyat tomonidan o'tkazilgan bo'lsa, u ob'ektiv natijalarga erishmaydi. Hamma bilan suhbatlasha olmasligingiz sababli, siz respondentlarning turli guruhlarini tanlashingiz kerak. So'rov bitta so'rovnoma asosida o'tkazilishi va respondentlar korxona biznesini rivojlantirish uchun muhim deb hisoblagan masalalarni muhokama qilish uchun etarli joyni o'z ichiga olishi kerak. Strategiyani ishlab chiqish jarayonida birinchi kun korxonani strategik baholashni qayta ishlash va muhokama qilishga bag'ishlangan. Baholash qanchalik aniq bo'lsa, maqsadingizga erishish uchun nima ustida ishlashingiz kerakligini aniqlash osonroq bo'ladi. Korxonaning hozirgi holati baholangandan keyin strategiyani ishlab chiquvchilarga taqdim etiladi, keyingi bosqich bu holatni tahlil qilishdir. Ushbu tahlilni o'tkazishning sodda va samarali usuli bu SWOT-tahlil yoki korxonaning kuchli va zaif tomonlarini, korxona imkoniyatlari va uning faoliyatiga tahdidlarni tahlil qilishdir. SWOT tahlili ma'lumotni tuzishga va kuchli tomonlardan qanday foydalanish, zaif tomonlarga qanday munosabatda bo'lishni, imkoniyatlarni qanday ko'rib chiqishni va o'zingizni tahdidlardan qanday himoya qilishni aniqlashga imkon beradi. Ushbu tahlildan o'tayotib, aniqlangan muammolarga echim ishlab chiqish orqali siz muqarrar ravishda ma'lumotlarga javob berasiz. Biroq, bu tuzoqqa tushish mumkin emas. Qaror qabul qilishdan oldin barcha dalillarni tinglash, o'rganish va tahlil qilish kerak. Keyinchalik ko'rib chiqish uchun sizning maslahatchingiz barcha bildirilgan fikrlar va taklif qilingan harakatlarni yozib qo'yishi kerak. Ushbu bosqichda asosiy vazifa muammolar va zaif tomonlarga e'tibor qaratish emas, balki kompaniya bugungi kunda yuzaga kelgan vaziyatga ob'ektiv baho berishdir. Ushbu bosqichda siz o'zingizning maqsadlaringizga erishish uchun faqat diqqatni jamlashingiz kerak bo'lgan tomonlarni aniqlay olasiz. Sizning kompaniyangiz bugun qaerda ekanligingizni ko'rganingizda, kelajakka o'zingizning kompaniyangiz bilan birga bo'lishni xohlaganingiz va unga qanday erishishingizni prizma prizmasidan qarashingiz mumkin. Qayerga ketayapmiz? O'zingizning biznesingizni strategik baholaganingizdan so'ng, biznes qaysi yo'nalishda rivojlanishi kerakligini tushunishingiz kerak. Siz o'z kompaniyangizni 3 yildan keyin taqdim etishingiz kerak. Uch yil ichida nimaga erishasiz? Siz qanday imkoniyatlarni rivojlantirdingiz? Sizning mijozlaringiz, etkazib beruvchilar, xodimlar va aktsiyadorlar sizning biznesingiz haqida nima deyishadi? Qanday moliyaviy natijalarga erishdingiz? Qanday muhim yutuqlarga erishdingiz? Garchi bu jarayon tushlarning ma'lum bir qismini o'z ichiga olsa ham, siz haqiqiy bo'lib qolishingiz va kelajakka erishishingiz kerak. Kelajakka erishish mumkinligini tushunib, siz uzoq maqsadlar bilan muvozanatni saqlashingiz kerak. Istiqbolli kelajakni jamoaning barcha a'zolari tushunishi kerak. Shunda kelajak hamma tomonidan "istalgan" bo'ladi. Strategik rejalashtirish jarayonida jamoa a'zolari korxonaning kelajakdagi holatini barcha asosiy elementlari bilan batafsil tasvirlab berishlari kerak. Ushbu tasavvur qanchalik aniq tasvirlangan bo'lsa, kelajakni tushunish va uni butun jamoaga etkazish osonroq bo'ladi. Vizyon - bu mos keladigan atama atamaning o'zi kelajakka qanday qarash kerakligini anglatadi. Kelajakdagi korxona haqidagi tasavvurni ishlab chiqishda, o'z biznesingizni rivojlantirishning strategik maqsadini hisobga olishingiz kerak. Bu siz ishlab chiqarishning mukammalligi, mijozlar bilan munosabatlar, mahsulotlar va xizmatlar, innovatsiyalar, sotish va marketing yoki tarqatish kanallarini rivojlantirishga e'tibor qaratishingiz kerakligini anglatadi. Kontsentratsiya nuqtalarini aniqlash kelajak haqida tasavvurni shakllantiradi va tanlangan strategiyani amalga oshirish jarayonida ta'kidlangan daqiqalarga e'tiborni jalb qilishga yordam beradi. Biznesning asosiy maqsadini yoki biznesning harakatlantiruvchi kuchini tanlash, jamoaning o'z maqsadlariga erishish uchun qanday bilimlarga ega bo'lishini aniqlashga yordam beradi. Har bir inson xohlagan kelajakdagi biznes haqida bunday tasavvurni ishlab chiqish uchun kamida yarim kun kerak bo'ladi. Maqsadga qanday erishamiz? Siz biznesning hozirgi holatini baholaganingizdan va kelajakdagi biznes haqida umumiy tushunchani ishlab chiqqandan so'ng, maqsadingizga qanday erishish mumkinligini aniqlash jarayoni ancha osonlashadi. Ushbu jarayon ko'pincha "nomuvofiqlik tahlili" deb nomlanadi. Ushbu tahlil hozir qaerda ekanligingizni va qaerda bo'lishni xohlayotganingiz o'rtasidagi farqni aniqlaydi. Ushbu bosqichda, siz biznesingizning qaysi tomonini o'zgartirishingiz kerakligini va hozirgi paytda joylashgan joydan kelajakda siz aniqlagan joyga borishingiz uchun nimaga e'tiboringizni qaratishingiz kerakligini aniqlaysiz. Garchi siz barcha mumkin bo'lgan to'siqlarni oldindan ko'ra olmasangiz ham, sizning maqsadingiz nazorat harakatlaringizni biznesingiz muvaffaqiyatini belgilaydigan muhim parametrlarni ajratib ko'rsatishdir. Oldingi bosqichda siz ishlab chiqqan strategik qarash ushbu muhim parametrlarni aniqlashga yordam beradi. Siz quyidagi savollarga javob berishingiz kerak: Maqsadlarga erishish uchun korxonaning qaysi parametrlarini ishlab chiqish kerak? Birinchi navbatda qaysi infratuzilma ob'yektlari sizning e'tiboringizni jalb qilishi kerak? Siz qanday to'siqlarga duch kelmoqdasiz? Sizga qanday manbalar kerak? "Biz o'z maqsadimizga qanday erishmoqchimiz?" Degan savolga javob. Shuningdek, u sizning muvaffaqiyatlaringiz uchun muhim bo'lgan parametrlarga mos keladigan sizning harakatlaringiz natijalarini ko'rsatadigan asosiy parametrlarni aniqlashni o'z ichiga oladi. Ushbu asosiy parametrlar korxonadagi o'zgarishlarni boshqarish uchun asos bo'lib xizmat qiladi va ushbu parametrlar ilgari o'z faoliyatingizda foydalangan boshqarish usullaridan farq qilishi mumkin. Strategiyangiz muvaffaqiyatli amalga oshirilishining kalitlaridan biri bu sizning biznesingizning o'lchanadigan parametrlarini boshqarishdir. "Siz o'lchagan narsangizni ko'rsatasiz" degan eski so'z bu holatda to'g'ri keladi. Sizning kompaniyangiz faoliyatini tavsiflovchi asosiy parametrlarni aniqlash va o'lchash sizning kelajagingizni haqiqatga aylantirish uchun muvaffaqiyatning muhim omillariga e'tiborni jalb qilishga yordam beradi. Bu sizning biznesingizga maqsadlaringizga erishish uchun zarur bo'lgan o'zgarishlarni kiritishga yordam beradi. Va nihoyat, sizning biznes tashkilotingiz tanlagan strategiyangizga qanday mos kelishini hal qilishingiz kerak. Masalan, sizning kompensatsiya dasturlaringiz maqsadlaringizni yaxshilaydimi? Ko'pincha biznes-reja bitta maqsadni tasdiqlaydi va korxona rahbariyati butunlay boshqa kompensatsiya dasturlarini qo'llab-quvvatlaydi. Kompaniyaning barcha tuzilmalari kompaniya o'z maqsadlariga erishishidan foyda olishlarini tushunishlari juda muhimdir. Doimiy o'zgarishni qanday qo'llab-quvvatlaymiz? Muvaffaqiyatning kaliti atrofdagi o'zgarishlarni aks ettiruvchi doimiy o'zgarishdir. Ko'pgina korxonalar strategik rejalashtirish bilan shug'ullanmoqdalar, ammo keyin tanlangan strategiyani hayotga tatbiq etish va o'z tashkilotida doimiy o'zgarishlar kiritish istagi yo'q. Masalan, strategik rejalarni ishlab chiqqandan keyin korxonaning kundalik tashvishlariga qaytganingizda, siz yana odatdagi va bir zumda muammolarga tushib qolishingiz mumkin. Bunga yo'l qo'ymaslik kerak. Strategik rejalashtirish jarayonida strategik rejalarni uzluksiz amalga oshirish uchun sharoit yaratadigan tadbirlarni ishlab chiqish kerak. Bu ma'lum bir tuzilish va intizomni talab qiladi va odatda erishilgan natijalarni doimiy ravishda muhokama qilishni o'z ichiga oladi. Strategik rejalashtirish tugagandan so'ng, sizning yo'qligingizda to'plangan muammolar va muammolarni hal qilish kerak. Ishlab chiqarish inqiroziga duch kelganingizdan keyingina, sizning muvaffaqiyatingiz uchun muhim bo'lgan strategik jihatdan aniqlangan omillarga e'tiboringizni qaratishingiz mumkin. "Reja davom etadi" deb strategik reja elementlarini doimiy ravishda amalga oshirish jarayonini ishlab chiqish kerak. Aks holda strategik muvaffaqiyatga erishish mumkin emas. Strategik rejani "yashash" uchun, maqsadlar, ularga erishish rejalari va kompaniya ushbu rejalarga erishish yo'lida turgan davlat haqida gaplashish kerak. Strategik rejani amalga oshirish bo'yicha ish jarayonini rasmiylashtirish va tuzatish uchun quyidagi ishlarni bajarish kerak: kompaniyaning barcha xodimlariga korxona oldiga qo'yilgan maqsadlarni etkazish; strategik rejaning tanlangan asosiy tarkibiy qismlari uchun javobgarlikni belgilash; guruh va individual maqsadlarni aniqlash; strategik rejani amalga oshirish uchun asosiy tadbirlarni aniqlash; strategik rejani amalga oshirish bo'yicha doimiy muhokamalarni o'tkazish. Strategik rejani amalga oshirish bo'yicha bahslarni kamida ikki haftada bir marta o'tkazish tavsiya etiladi. Bu strategik rejani ishlab chiqishda erishilgan g'ayratni yangilashning yaxshi usuli. Strategik rejani muhokama qilish ushbu rejani amalga oshirish muammolarini aniqroq tushunishga va guruh a'zolarining strategik rejaga sodiqligini ta'minlashga imkon beradi. Maqsadlaringizga erishish uchun doimiy harakatlantiruvchi kuchni yaratish katta intizomni talab qiladi. Korxonaning biznes jarayonlariga doimiy ravishda doimiy ravishda kiritish biznes faoliyatining bir qismi bo'lishi kerak. Korxona faoliyatini baholashning yangi usullarini, ish jarayoni to'g'risida hisobotning yangi shakllarini, strategik maqsadlarga mos keladigan yangi kompensatsiya rejalarini, yangi investitsiya ustuvorliklarini joriy etish - bularning barchasi strategik rejalarni amalga oshirishda yordam berishi mumkin. Rejalashtirish Kompaniyani rivojlantirish strategiyasini ishlab chiqqaningizdan so'ng, siz qaysi yo'nalishda harakat qilayotganingizni va maqsadlaringizga qanday erishish kerakligini bilasiz. Shundan so'ng, kompaniyaning barcha tuzilmalari va xodimlariga strategik rejaning mazmunini etkazish kerak. Ko'pgina kompaniyalar ushbu ma'lumot almashish jarayoniga etarlicha vaqt ajratmaydilar. Ammo, agar ma'lumot almashish jarayoni o'rnatilmagan bo'lsa va kompaniya xodimlari va aktsiyadorlari strategik rejalardan xabardor bo'lmasa, strategik rejani amalga oshirish juda qiyin bo'ladi. Strategik rejaning mazmunini korxonaning barcha egalari, aktsiyadorlari va ishchilari, shuningdek, mijozlar va investorlarga tushuntirish kerak, ular ushbu rejani amalga oshirishda qanday yordam berishlari va ushbu rejani amalga oshirishdan nimalarni olishlarini ta'kidlab o'tishlari kerak. O'zingizning rejalaringiz haqida ma'lumotni takrorlang va har qanday qulay fursatda ularni amalga oshirish jarayoni to'g'risida hisobot bering. Strategik reja ishlab chiqilgandan so'ng darhol ma'lumot almashishni boshlash kerak, shu bilan birga barcha fikrlar barcha ishtirokchilar ongida yangi bo'lib qoladi. Bu, shuningdek, jarayonning barcha ishtirokchilariga qanday kelishuvlarga erishilganligini, jamoaning har bir a'zosi qanday hissa qo'shishi mumkinligini va kompaniya qanday istiqbollarni kutayotganligini tushunishga imkon beradi. Axborot almashinuvi jarayoni strategik rivojlanish rejasini amalga oshirish masalalarini muhokama qilish, nazorat tadbirlarini ishlab chiqish, javobgarlik va moddiy-texnik resurslarni qayta taqsimlash bo'yicha muntazam uchrashuvlarni ham o'z ichiga olishi mumkin. Strategik reja ishlab chiqilganidan bir oy o'tgach, erishilgan natijalarni muhokama qilish uchun xodimlar bilan uchrashishingiz kerak. Korxona menejeri o'tgan davrda nima qilinganligini tushuntirib berishi va ishlab chiqilgan maqsadlarni tavsiflashi kerak. Bunday uchrashuv motivatsion bo'lishi kerak. Agar yig'ilish ko'tarinki ruhda o'tkazilsa, unda jamoada kelajakda korxona uchun muvaffaqiyat hissi bo'lishi kerak. Muvaffaqiyat uchun hal qiluvchi omillar va kompaniyaning samaradorligini ko'rsatuvchi parametrlarni tushuntirish kerak. Hisobotning qisqacha mazmunini barcha ishtirokchilarga etkazish kerak. Bunday uchrashuvning asosiy vazifasi - ishlab chiqilgan strategiyani taqdim etish, jamoaga motivatsiya yaratish va jamoaning barcha a'zolari korxonaning umumiy muvaffaqiyatiga hissa qo'shishini ta'minlash. Faqatgina guruhning barcha a'zolari ishtirokida siz g'oyangizga sodiq qolishingiz mumkin. Sizning xodimlaringiz o'zlarining vazifalarini tushunishlari va butun korxonaning muvaffaqiyatli ishlashidan nimani kutishlari kerakligini tushunishlari kerak. Biznes-reja tuzish Ba'zan strategik rejalashtirish natijalari to'g'risida ma'lumot almashish uchun boshqaruv guruhining yig'ilishida strategik rejani ishlab chiqish uchun qaydlar etarli bo'lishi mumkin. Biroq, strategik rejani amalga oshirish kontekstida korxonaning barcha jihatlari to'g'risida batafsilroq ma'lumot talab qilinishi mumkin. Shu sababli, strategik reja to'g'risida ma'lumot almashishning yana bir samarali usuli bu biznes-reja. O'sib borayotgan korxonalarda odatda pul oqimi yo'q. Shu sababli, biznes-rejalarni ishlab chiqish kompaniyaga moliyalashga bo'lgan ehtiyojni va ushbu moliyalashtirishni jalb qilish usullarini aniqlashga yordam beradi. Agar strategik rejani amalga oshirish uchun qo'shimcha mablag 'kerak bo'lsa, ko'p qarz beruvchilar va investorlar biznes-rejani yozma ravishda so'rashadi. Bunday reja mablag 'olish uchun zaruriy shart bo'lib, investorlarga ham, korxona ta'sischilari va ishchilari uchun ham foydali bo'lgan hujjatdir. Yaxshi yozilgan biznes-reja moliyalashtirishni kafolatlamasa ham, yomon yozilgan biznes-reja sizning taklifingiz rad etilishiga olib keladi. Biznes-rejani ishlab chiqishdan oldin siz strategiyani ishlab chiqishingiz kerak. Garchi bu aksioma aniq ko'rinsa ham, ko'plab tadbirkorlar biznes-reja tuzishdan boshlaydilar. Agar aniq belgilangan strategiyangiz bo'lmasa, rejangizni amalga oshira olmaysiz yoki mablag 'ololmaysiz. Boshqaruv kompaniyalari loyiha orqali tafsilotlarni o'ylamaganliklarini va / yoki loyiha strategiyasini ishlab chiqmaganliklarini tushunish uchun sarmoyadorlar va kreditorlar yaxshi o'rganilgan. Garchi qarz beruvchilar va investorlar sizning rejangizning moliyaviy natijalarini ko'rib chiqsalar ham, ular ushbu rejaning asosidagi strategiya bilan ko'proq qiziqishadi. Ular imkoniyatlarni amalga oshirishga, maqsadlarga erishish rejalari yaxshi ekanligiga va kompaniya rahbariyati rejani amalga oshirishga qodir ekanligiga ishonch hosil qilishni xohlashadi. Yaxshi reja ushbu ma'lumotni o'quvchiga etkazishi kerak. Garchi tashqi maslahatchilar biznes-rejani tuzishda va strategiyani ishlab chiqishda yordam berishlari mumkin bo'lsa-da, reja korxona ichidan chiqib ketishi kerak. Samarali biznes-reja biznesni yuritish uchun foydali vosita bo'lishi kerak. Agar biznes-reja o'quvchini o'ziga jalb qilsa, u rejada keltirilgan imkoniyatlar haqida ko'proq bilishni istaydi. Biznes-rejaning muhim tarkibiy qismi moliyaviy dizayndir. Ushbu ma'lumotlar sizning biznesingizni rivojlantirish rejalarining miqdoriy ifodasidir, ular sizning rejalaringizni amalga oshirishda kutilayotgan moliyaviy natijalardir. Ko'pgina tadbirkorlar aniq parametrlarni hisoblash bilan biznes-rejani ishlab chiqishni boshlashda keng tarqalgan xatoga yo'l qo'yadilar. O'quvchini biznes-rejada ko'rishni istagan narsani aks ettiradigan moliyaviy prognozlarni hisoblash strategiyani namoyish qilishdan ko'ra muvaffaqiyatsiz bo'lish uchun yaxshi retseptdir. Ushbu yondashuv ko'pincha rejalashtirishni tubdan rejalashtirish deb ataladi. Foyda bu sizning biznesingizning miqdoriy ko'rsatkichlariga e'tiborning natijasi emas. Foyda - bu sizning biznesingiz to'g'ri rivojlanayotganining natijasidir. Foyda olish strategiya emas, natija. Strategik rejalashtirish sizning maqsadingizga erishishingizni aniqlaydigan muhim omillarni aniqlashga imkon beradi. Miqdoriy ko'rsatkichlarning namoyishi biznesni rejalashtirish jarayonining tugashi bo'lishi kerak, unda siz qaerga ketayotganingizni va maqsadlaringizga qanday erishishingizni ko'rsatasiz. Raqamlar rejaning oddiy moliyaviy ifodasiga aylanadi. Ishlab chiqilgan rejaning mazmuni Strategik rejani ishlab chiqib, dastlabki ma'lumotlarni to'plaganingizdan so'ng, siz biznes-rejani ishlab chiqishni boshlashingiz mumkin. Siz o'zingizning biznes rejangizga ma'lum standart ma'lumotlarni kiritishingiz kerak bo'lsa ham, siz kompaniyangizning o'ziga xos xususiyatlarini va sizning holatingizni aks ettirishingiz kerak. Shuni yodda tutingki, ba'zi o'quvchilar uchun biznes-rejangizdagi ma'lumotlar sizning kompaniyangiz haqidagi yagona ma'lumot bo'lishi mumkin. Shuning uchun, siz kompaniyangiz haqida ijobiy taassurotni yaratishingiz kerak. Tasavvur qilish mumkinki, biznes-reja yozish turli mavzularda bir nechta memorandumlar yozmoqda. Ushbu yondashuv biznes-rejani ishlab chiqish jarayonini osonlashtiradi va sizga biznes-rejaning alohida qismlarini ishlab chiqishni turli guruh a'zolariga topshirishga imkon beradi. Yaxshi ishlab chiqilgan biznes-reja korxona byudjeti yoki balansining qaysi ko'rsatkichlari korxona samaradorligini namoyish etadi, boshqaruv qarorlarini qabul qilishda boshqaruv tomonidan qo'llaniladigan mezonlarni taqdim etadi va tashqi o'quvchilarni korxonani rivojlantirish yo'nalishlari bilan tanishtirishga taklif qiladi. Biznes-rejada korxona madaniyati, uning qadriyatlari va kompaniyada etakchi rollarni taqsimlanishi aks ettirilishi kerak. Reja aniq, qisqa va xatolardan xoli bo'lishi kerak. Biznes-rejaning mazmuni mantiqiy bo'lishi kerak, masalan, moliyaviy prognozlar savdo va marketing rejasiga muvofiq bo'lishi kerak. Bu aniq ko'rinishi mumkin, ammo biznes-reja mantiqan to'g'ri kelmaydigan holatlar ko'p. Agar biznes rejani o'qiyotganda u qarama-qarshi bayonotlar va imlo xatolariga duch kelsa, potentsial investorning munosabatini tasavvur qiling. Sizga bunday rejani taqdim etgan odamlar haqida nima deb o'ylaysiz? Bajarish Strategik rejani amalga oshirish - bu bitta kompaniyani boshqasidan ajratib turadigan narsa. Strategiya sizning biznesingiz madaniyati va kundalik ishingizning bir qismi bo'lishi kerak. Ushbu yondashuvni amalga oshirishning eng samarali usullaridan biri bu sizning kompaniyangiz muvaffaqiyatini qanday baholayotganingizni o'zgartirishdir. Muvaffaqiyat uchun muhim bo'lgan va strategik rejada aniqlangan 5-6 omillarning har biri uchun siz doimiy ravishda qayd etib boradigan korxonaning ushbu asosiy parametrlarini aniqlashingiz kerak. Bunday holda, barcha o'zgarishlar sizning korxonangizdagi biznes-jarayonlarga mahkam bog'lanadi. Bu siz ilgari umuman sezmagan parametrlarni ro'yxatdan o'tkazishingizga olib keladi. Masalan, siz korxonangiz muvaffaqiyati uchun mijoz bilan munosabatlarni kuzatib borishingiz kerakligini aniqlashingiz mumkin. Keyin siz vaqti-vaqti bilan mijozlar bilan aloqa qilish orqali ushbu munosabatlarning sifatini baholashingiz mumkin. Bunday boshqaruvning samaradorligini oshirish uchun siz ushbu harakatlarning natijalarini ijobiy yoki salbiy bo'ladimi-yo'qmi, o'zingizning jamoangiz bilan baham ko'rishingiz va jamoangizning kuchini kerakli natijaga erishishni ta'minlaydigan o'zgarishlarni kiritishga qaratishingiz kerak. Strategik rejani muvaffaqiyatli amalga oshirishning yana bir omili bu "zarbali pozitsiyalar" ni taqsimlashdir. Bu muvaffaqiyat kalitini yaratish va olg'a siljish uchun turtki berish uchun tezda olinadigan o'zgarishlarga nisbatan qo'llaniladi. Bunday "zarba pozitsiyalarini" ajratib ko'rsatish va ularni ustuvorlashtirish kerak. O'zgarishlarni amalga oshirishni jadallashtirish uchun erishilgan oraliq muvaffaqiyatlarni qayd etish kerak. Strategik rejani amalga oshirishning yana bir samarali vositasi kompensatsiya strategiyasini o'zgartirishdir. Kompensatsiya choralarini strategik rejada belgilangan muvaffaqiyat omillar nuqtai nazaridan baholangan faoliyat natijalari bilan bog'lash kerak. Bu sizga guruh a'zolarini korxonaning muayyan jihatlariga yo'naltirishga imkon beradi. Ushbu omillar va tadbirlar sizning rejangiz mazmunini aks ettirishi va kompensatsiya va mukofot to'lovlarining tuzilishiga mos kelishi kerak. Ushbu jarayon "hizalanish" deb ham ataladi. Muvaffaqiyatli bajarilishning yana bir tarkibiy qismi - bu ishlab chiqilgan rejaga rioya qilish darajasi. Rejada kichik o'zgarishlarni amalga oshirishning iloji yo'q bo'lsa ham, tadbirlarni tashkil qilish qoidalariga tez-tez kiritilgan o'zgartirishlar korxona ishchilari siz amalga oshirayotgan choralarni jiddiy qabul qilishni to'xtatishiga olib keladi. Korxonaning yuqori rahbariyati nafaqat tashabbuslarni qo'llab-quvvatlashi va ularga yo'l ochishi kerak, balki doimiy ravishda ishchilarni rejani amalga oshirish jarayonida asosiy kuchlarni nimaga jamlash kerakligi to'g'risida eslatib turishi kerak. Doimiy ravishda muvaffaqiyatli ishchilarni nishonlash kerak Umumiy ish uchun xissalarni tan olish va ma'naviy rag'batlantirish pul kompensatsiyasi bilan bir qatorda muhim qismdir. Doimiy takomillashtirish Strategik reja muvaffaqiyatli amalga oshirilganidan keyin ham yaxshilanish uchun doimo imkoniyat mavjud. Doimiy takomillashtirishning ushbu jarayoni nimani yaxshiroq bajarish mumkinligi, qaysi choralar yaxshiroq ishlanganligi va kutilgan natijani bermaganini tahlil qilishni o'z ichiga oladi. Jamoa strategik rejada shu qadar qat'iy belgilanmaganiga ishonch hosil qilish kerakki, u manevralar va o'zgarishlarga joy qoldirmaydi. Masalan, tashqi muhit yangi raqobatchilar shaklida o'zgargan bo'lsa yoki iqtisodiy qonunchilikda o'zgarishlar bo'lsa, strategiya o'zgarishi mumkin. O'zgarishlarni korxonani doimiy ravishda baholash mexanizmi orqali amalga oshirish mumkin. Natijalarni oyiga kamida bir marta muhokama qilish va kursni tuzatish bo'yicha chora-tadbirlarni ishlab chiqish uchun yig'ilishlar o'tkazish tavsiya etiladi. Muvaffaqiyatli strategiya kontsentratsiya, tuzilish, intizom, oqilona yondashuv, harakatlantiruvchi kuch, majburiyat, baho, kompensatsiya, ma'lumot almashish, moliyalashtirish, strategik rejani amalga oshirishni qo'llab-quvvatlovchi maqsadlar va atrof-muhitni o'z ichiga oladi. Ammo agar bu jarayon juda sodda va oson bo'lganida, hamma o'z rejalarini amalga oshirar, boy va baxtli bo'lar edi. O'rganish uchun savollar: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Innovatsion iqtisodiyotning xususiyatlari va raqobatbardoshlik omillari. Faoliyatni texnologik prognozlash Ekspert prognozlash va stsenariylarni bashorat qilish Texnologik usul va yondashuvlar innovatsion menejmentga umumiy rejalashtirish masalalari, rejalashtirish tizimidagi strategik rejaning roli (strategik rejalashtirishning bosqichlari va vositalari (SWOT tahlil usuli, asosiy vakolatlar tahlili, raqobatning beshta kuchi (Porter modeli), SNW tahlili, PEST tahlili, BCG matritsasi va boshqalar). Texnologik ta'sir innovatsion strategiya uchun investitsiya tsikllari va texnologik audit Innovatsion strategiyani shakllantirishda bozor va texnologik pozitsiyani hisobga oladigan vosita Raqobat ustunligini yaratish uchun odatiy innovatsion strategiya va strategiyalar Litsenziyalangan strategiyani yaratish xususiyatlari BSC strategiyasi Belorusiyada strategik innovatsion rejalashtirish tizimida innovatsion strategik rejalashtirish Rossiya Federatsiyasining rivojlanishi 2 Prognozlash usuli - bu prognozni ishlab chiqishga qaratilgan bashorat qilish ob'ektini tadqiq qilish usuli. Prognozlash - bu oldindan ko'rish, vaziyatni tahlil qilish va kelajakda uning o'zgarishini kutish qobiliyatidir. METODLAR texnologik prognozlash stsenariylari usuli bo'yicha mutaxassisni prognozlash Texnologik bashorat 1 so'rov (qidirish) Sifat va miqdoriy ko'rsatkichlar!!! Namuna usuli: vaqt seriyalarini ekstrapolyatsiya qilish - tadqiqotchini qiziqtirgan ob'ekt to'g'risidagi statistik ma'lumotlar 2 Texnologik prognozlash 2 2 me'yoriy misol; prognozni ishlab chiqish tashkilotning prognoz davrida o'z oldiga qo'ygan maqsad va vazifalariga asoslanadi.Bu cheklovlar (pul, ish kuchi, uning sifati va malakasi, uskunalar, energiya manbalari va boshqalar) quyi ierarxik darajadagi izchil matritsalar asosiy matritsalarga qadar yuqori darajadagi matritsalarga birlashtirilgan Ekspertni prognozlash usuli Bosqichlar: 1. Prognozni ishlab chiqishga tayyorgarlik. 4. Tekshiruv. 3 2. Retrospektiv ma'lumotlarning tahlili, ichki va tashqi sharoitlar. 5. Alternativalarni ishlab chiqish. 3. Ichki va tashqi sharoitlarni rivojlantirishning eng mumkin bo'lgan variantlarini aniqlash. 6. Prognozning sifatini baholash. 7. Prognozning bajarilishini nazorat qilish va prognozni tuzatish. Tayyorgarlik vazifalari: prognozlash tartibi ishlab chiqilgan; prognoz vazifasi shakllantirildi; ishchi (tahliliy) qo'llab-quvvatlash guruhini shakllantirish; Ekspert komissiyasi tuziladi; prognozni ishlab chiqishda uslubiy yordam tayyorlandi; bashorat qilish uchun ma'lumot bazasini tayyorladi. Stsenariy usuli 3 Foydalanishning asosiy maqsadi: mumkin bo'lgan rivojlanish tendentsiyalarini, mavjud omillar o'rtasidagi o'zaro bog'liqlikni aniqlash, vaziyat ma'lum ta'sirlar ta'siri ostida yuzaga kelishi mumkin bo'lgan holatlar to'g'risidagi tasavvurni shakllantirish. Texnologiyalar: konsensus olish; mustaqil skript protsedurasini takrorlash; o'zaro ta'sirlash matritsalaridan foydalanish va boshqalar. 4 Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish darajasi o'zaro bir-birini kuchaytiruvchi bir qator omillarning ta'siri bilan belgilanadi, ular orasida: texnologik; ijtimoiy-iqtisodiy;siyosiy; madaniy va boshqaTaraqqiyotning ijtimoiy-iqtisodiy darajasini va texnologik potentsialini oshirish VI daraja, potentsial V IV III II I 1985 -2035 1930 -1990 1880 -1940 1830 -1890 1785 -1835 1800 1850 1900 1950 2000 2050 4 Texnologik to'lqinlar (tuzilmalar): 1) Birinchi to'lqin (1785-1835) to'qimachilik sanoatida va suv energiyasidan foydalanishda yangi texnologiyalarga asoslangan texnologik tuzilmani hosil qildi. 2) Ikkinchi to'lqin (1830-1890) bug 'dvigatelining tarqalishi bilan bog'liq. 3) Uchinchi to'lqin (1880 -1940) sanoat ishlab chiqarishda elektr energiyasidan foydalanishga asoslangan. 4) To'rtinchi to'lqin (1930-1990) neft va neft mahsulotlari, gaz, yadro energiyasidan foydalangan holda energiyani rivojlantirishga asoslangan tuzilmani shakllantirdi. 5) Beshinchi to'lqin (1985 -2035) mikroelektronika, informatika, biotexnologiya, gen muhandisligi, yangi turlar, kosmik tadqiqotlar, sun'iy yo'ldosh aloqalari va boshqa sohalardagi yutuqlarga asoslangan. 4 Innovatsion menejment nazariyasining evolyutsiyasi bosqichlari IV. "Kompleks" chiqindilarni iste'mol qilishni boshqarish III. Strategik rejalashtirish vositalarini boshqarish II. Ilmiy-tadqiqot ishlariga menejerlar tomonidan ilmiy-tadqiqot ishlarining boshqarilishi. Ilmiy-tadqiqot ishlarining boshqaruvi